Bouwen aan talent slotbijeenkomst

Donderdagmiddag 9 juni kwamen deelnemers aan het Bouwen aan talent programma 2021 van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie samen in The Grey Space in The Middle in Den Haag. Hier konden ze elkaar en een aantal experts (voor het eerst) ontmoeten, ervaringen uitwisselen en nieuwe kennis opdoen.

Nelly dos Reis, film- en documentairemaker, presentatrice, vlogger en moderator van deze middag, interviewde een aantal deelnemers aan het programma waarin ze reflecteerden op hun samenwerking, ingaan op hun positie als startende ontwerpers in de creatieve wereld, het belang van talentontwikkeling en goed opdrachtgeverschap.

toegang gezocht

Een spannende blind date mondde uit in een geslaagde match tussen Cyril van Sterkenburg van Vandejong Creative Agency en grafisch ontwerper Natasja Bökkerink. Onder de naam Toegang Gezocht ontwikkelden ze een manifest en toolkit met een stappenplan voor het opzetten van of deelnemen aan een traineeship in de creatieve industrie. Cyril, in 2003 zelf als stagiair bij Vandejong begonnen en nu directeur van het dit jaar 33 jaar bestaande bureau, wilde graag deelnemen aan Bouwen aan talent. 'Het biedt de kans om een van de interessante researchcases die we op de plank hebben liggen te kiezen en op een nieuwe manier samen te werken met een talent. Dat sluit aan bij de missie van het bureau: make the world a better place', vertelt Cyril. 'Dat doen we door middel van het opleiden van jong talent, door ze te laten falen, leren en ontdekken wat ze willen en wat niet. Daar hebben we een traineeprogramma voor van een jaar.'

Zoals voor vele anderen geldt, was het nogal een teleurstelling om af te studeren midden in de pandemie, vertelt Natasja Bökkerink. Geen eindexamenshow, moeilijk om een netwerk op te bouwen of een baan te vinden, want geen werkervaring en een stage is vaak te kort om een bedrijf echt te leren kennen en te weten hoe het er werkt, schetst ze de situatie. Ze belandde in het zogenoemde zwarte gat. Maar toen ontdekte ze Bouwen aan talent.

En zo past Toegang Gezocht perfect bij beide deelnemers: het is een tool om te voorkomen dat andere starters in dat zwarte gat belanden, om talent beter te kunnen vinden, goed samen te werken, het traineeprogramma beter te reguleren en om andere bureaus te vertellen hoe zij dat kunnen doen. 'Het is dus niet louter voor onszelf, maar een project waarmee we iets teruggeven aan de creatieve industrie', vertelt Cyril aan de zaal.

Het Bouwen aan talent-programma van drie maanden vinden ze kort, maar ze hebben het stap voor stap aangepakt, per maand doelen gesteld. Er was een goede klik en ze werken zelfs verder aan het internationaliseren van de toolkit. Cyril: 'Natasja en wij stonden er als gelijken in, maar zij owned the project echt, ze nam verantwoordelijkheden en betrok iedereen.' Natasja voegt toe: 'Zo’n samenwerking is best uitdagend, want we kenden elkaar niet en ze hebben mij niet aangenomen. Toch waren ze heel open en informeel, ik kon altijd vragen stellen en ik voelde me een gelijke. Tijdens je studie werk je veel alleen, hier werk je met iedereen samen en hielpen we elkaar. Het was een geweldige en leerzame ervaring.' Haar tip voor de Open Oproep Bouwen aan talent van dit jaar: 'Ook al is het eng om als starter samen te werken met een gerenommeerd bureau, doe het!'

voorliefde voor fotografie

Een tweede geslaagde samenwerking is die tussen de in Rotterdam gevestigde internationaal opererende fotograaf Rubén Dario Kleimeer en de Letse ontwerper Gundega Strauberga. Zij studeerde vorig jaar af aan Design Academy Eindhoven, is met name geïnteresseerd in hoe mensen zich tot hun omgeving verhouden en heeft een voorliefde voor fotografie. Ze zag deze oproep dan ook als een perfecte mogelijkheid om met een fotograaf samen te werken, vertelt ze aan Nelly en de zaal.

In het project The New Coastline onderzochten ze samen hoe Nederland is voorbereid op de dreiging van overstromingen door klimaatverandering. 'We lossen geen problemen op, maar fotografie is een krachtig gereedschap om onopgemerkte zaken te adresseren, zoals de stijgende zeespiegel in combinatie met het verzakkende land. Dat willen we belichten zonder mensen te laten schrikken', zegt Gundega. En dat deden ze op een bijzondere en heldere wijze, door fotografie te combineren met kaarten, een tijdlijn of infographics.

Rubén was zo enthousiast dat hij zo weer mee zou doen aan Bouwen aan talent, zegt hij. 'Ik werk veel alleen, daarom heb ik bewust een studio in een bedrijfsverzamelgebouw. Ik fotografeer veel stedelijke landschappen en de openbare ruimte, maar deze samenwerking zorgt ervoor dat ik op een andere manier werk dan ik gewend ben en de foto’s een extra waarde en gelaagdheid krijgen doordat we in een bredere context werken. Dat is interessant en een goede manier om te reflecteren op mijzelf.'

Een relevant project: 'We hebben zoveel geloof in ons watermanagement, we wanen ons zo veilig door de dijken, de Deltawerken, de Afsluitdijk, dat een hele generatie de reële dreiging niet voelt', vertelt hij. 'Ons project gaf ruimte om dieper in dit probleem te duiken door er elke drie weken op uit te trekken voor veldonderzoek op plaatsen in Nederland die op de grens liggen tussen laagland dat door het water bedreigd wordt en de veiligere hogere delen van het land.' Dit met eigen ogen te zien, te bestuderen en vast te leggen, gaf ons de gelegenheid om de kijker te prikkelen, of te waarschuwen. Dat is onze ambitie', zeggen ze.

oncoventionele matches

Aansluitend konden alle deelnemers aanschuiven aan de rondetafelgesprekken met een zestal experts uit de creatieve industrie. Hier konden ze praten en vragen stellen op het gebied van onder andere portfolio, creatieve ontwikkeling, strategie, ondernemerschap, netwerken en financiële zaken.

Alle experts zijn het na afloop van de sessies over een ding eens: ‘onconventionele’ matches bevorderen een gelijkwaardige samenwerking. Je voegt immers expertise toe die een ervaren creatief of bureau niet in huis heeft. Het advies aan startende ontwerpers: luister goed naar wat zij nodig hebben en werk aan je positionering: waarin onderscheid ik me, wat heb ik dat zij niet hebben? 'Een goed voorbeeld van zo’n verrassende match is het multidisciplinaire MAISON de FAUX', zegt Joost Emmerik, tuin- en landschapsarchitect en adviseur bij het Stimuleringsfonds. 'Zij hadden een open aanvraag geformuleerd, werden gematcht met een architect en de samenwerking leidde tot een scenografie. Die crossovers voegen veel waarde toe.'

Lotte van Laatum, social designer, docent aan ArtEZ en mentor van BNO Start en ook adviseur bij het Stimuleringsfonds, sprak over een bureau dat bijvoorbeeld een junior architect verwacht en dan iemand uit een heel andere discipline krijgt. 'Dat ze dan toch een rol en een taal ontwikkelen waarin ze elkaar vinden, vind ik interessant', zegt ze.

Met zowel Joost Emmerik als Lotte van Laatum werd aan tafel kennis uitgewisseld over impact en artistieke ontwikkeling. De BAT-deelnemers spraken overwegend enthousiast over hun ervaringen en samenwerkingen. Je leert jezelf beter kennen, leert veel van een gelijkwaardige samenwerking, krijgt verantwoordelijkheid en bouwt een portfolio op. Het smaakt velen naar meer.

Esther Muñoz Grootveld, programmamaker en strategisch adviseur op het gebied van mode en design en adviseur bij het Stimuleringsfonds, had als thema professionalisering. Er werd met name gesproken over research en eigenaarschap. Sommige deelnemers vonden de stappen die ze moesten nemen lastig wanneer je een nieuw materiaal ontwikkelt waarvan je de waarde nog niet kunt vaststellen, terwijl partners pas meebetalen als er iets concreets ligt. Ze waren het erover eens: het is goed om een gelijkwaardige partner te hebben voordat je aan je research begint. En er moet voor research betaald worden, omdat je iets doet wat waarde heeft, anders is het vrijwilligerswerk. 'Praat op voorhand over de intenties, over het delen van de resultaten, dus over het betalen van research. Dat is de eerste stap', adviseert Esther.

Tim Terpstra, algemeen directeur van The Grey Space in The Middle, waar we ons die middag bevinden, is naast adviseur bij het Stimuleringsfonds ook specialist in digitale cultuur bij Cultuur + Ondernemen. Starters schoven bij hem aan om te praten over de verdere ontwikkeling van hun praktijk. Ze discussieerden over hoe ze een balans kunnen vinden tussen hun autonome werk en opdrachten. Een van Tims adviezen: 'Stel jezelf ook doelen voor de lange termijn als het je vrije werk betreft.'

Ben Wiegman, adviseur business development van Cultuur + Ondernemen, sprak met de startende talenten over business en ondernemerschap en kreeg de veelvoorkomende vraag: hoe vind ik subsidies? 'Dat hangt natuurlijk af van wat je doet, maar je moet ervoor zorgen dat je praktijk er niet afhankelijk van is', meent hij.

Ook Cyril van Sterkenburg van Vandejong kreeg een veel voorkomende vraag: Hoe kom je als beginnend ontwerper bij een bureau terecht, en al helemaal als je uit een andere discipline komt? Haar advies: 'Vraag mensen hoe zij dat doen, met wie je moet praten. Klop bij mensen aan die je verder kunnen helpen.'

Benieuwd naar andere uitkomsten van Bouwen aan talent? In het online dossier kun je meer verhalen lezen over samenwerkingen ontstaan vanuit dit programma.

Heb je nog verdere vragen over subsidiemogelijkheden bij het Stimuleringsfonds? Of vragen of opmerkingen over Bouwen aan talent? Neem contact op via bouwenaantalent@stimuleringsfonds.nl.

Tekst: Viveka van de Vliet