De architectonische boekenplank van Miles Le Gras en Lucas ter Hall (Studio RAP)

Aanvankelijk wilde architect Lucas ter Hall, samen met Wessel van Beerendonk oprichter van Studio RAP, onderzoeken hoe een hedendaagse 3D-geprinte keramische gevel eruit kan komen te zien als je de creativiteit van een talentvolle jonge ontwerper zoals Miles Le Gras inzet. Maar al gauw kwamen Miles en Lucas overeen dat het aanpassen van de aanvraag een spannender resultaat zou opleveren. ‘In plaats van te doen waar we al in gespecialiseerd zijn, voornamelijk het printen van gevelpanelen en -tegels voor architectuurprojecten met een door onszelf ontwikkelde techniek, biedt het samenwerken met iemand buiten onze eigen discipline nieuwe mogelijkheden en in potentie onverwachte, spannende oplossingen’, vermoedt Lucas. De samenwerking, die tot stand kwam via de regeling Bouwen aan talent van het Stimuleringsfonds, is daarom een uitgelezen kans om een interieurproduct te ontwikkelen waarin het DNA van hun beiden zit, menen ze.

En zo kwam Miles, vele experimenten en mislukkingen verder, op een ontwerp dat de twee werelden samenbrengt: een architectonische boekenplank met een bijzonder en gedetailleerd organisch patroon. ‘Deze specifieke printrobot is niet alleen sneller dan andere 3D-printers, maar kan ook een variatie aan hoogtes binnen één laag printen. Daarmee verantwoord ik het ontwerp, anders had ik net zo goed een gewone 3D-printer kunnen gebruiken’, verklaart Miles.

Lucas noemt deze manier van werken leerzaam. ‘Miles inspireert me om meer te experimenteren in ons eigen werk’, zegt hij. Miles noemt dit project op zijn beurt een once in a lifetime opportunity om bij RAP te werken met hun state-of-the-art technologie; hij kreeg alle vrijheid om te experimenteren met klei en de robotarm. ‘Voor mijn afstudeerproject Vestige, onderzocht ik de keramische slip-casting-methode. Door nu op een andere schaal en met een andere techniek te werken, leer ik dit onvoorspelbare materiaal steeds beter kennen. Het verbreedt mijn kennis van keramiek.’

De opgedane kennis van technieken biedt ook nieuwe perspectieven die zijn ontwerppraktijk in de toekomst verder kunnen brengen. Zo heeft Miles de afgelopen maanden de mogelijkheden en grenzen verkend van de materialiteit en de textuur van klei en heeft hij gespeeld met holle vormen en reliëfs. Hij heeft ontwerpen geschetst, die in 3D-modellen omgezet, en geëxperimenteerd met het printen van die verschillende vormen aan de hand van parametrische software. Lucas, gespecialiseerd in parametrisch ontwerp en robotische productie, heeft hem daarbij geholpen, want een designer kan dat volgens hem van scratch nooit in zo’n korte tijd leren. ‘Het duurde drie tot vijf jaar voordat wij het werken met de juiste klei-samenstellingen en -diktes beheersten’, zegt hij, ‘maar het kostte slechts een dag om Miles te leren wat hij moest weten.’ Daarna ging Miles zelf aan de slag: ‘Dat was de beste manier voor mij om te leren hoe ik de robotarm kon gebruiken en hoe de klei reageert op de techniek. En als ik vastloop bedenk ik zelf een oplossing.’

Miles en Lucas delen dezelfde passie: ze zijn geïnteresseerd in hoe dingen worden gemaakt, in technieken en processen, al zijn die voor beiden verschillend. Miles is altijd al gefascineerd door materialen en producten die een bepaalde materiële intelligentie hebben. Hij is vertrouwd met digitale tools en 3D-modelling, maar gebruikt die alleen als basis-toolkit om zijn eigen proces te ontwikkelen. Bij Studio RAP staat het digitale en robotische aspect centraal om tot een geïndustrialiseerd en betaalbaar product te komen. Het leverde een interessante discussie op tussen de architect en de ontwerper over het ontwerpen vanuit algoritmes. Wat doet het met de unieke hand van de maker, blijft die zichtbaar? ‘Ik benader algoritmes als gereedschap. Dat is niet een minder creatieve manier van ontwerpen. Het is zowel industrieel als ambachtelijk; onze handtekening zit er altijd in’, zegt Lucas.

Miles maakte tijdens het project een shift van een meer ambachtelijke en analoge werkwijze naar digitaal. ‘Ik heb de robot optimaal gebruikt en heb vanuit de techniek producten ontworpen met een nieuwe esthetiek die moeilijk op een andere manier geproduceerd kunnen worden’, verklaart Miles, die in 2020 aan de Design Academy Eindhoven is afgestudeerd. Daarvoor studeerde hij Industrial Design in Parijs. Nu woont en werkt hij weer grotendeels in Parijs en reist elke twee weken naar Rotterdam om aan dit project te werken.

‘Ik ontwerp met name interieurproducten omdat ik mij aangetrokken voel tot de directheid en materialiteit die een object kan bieden, maar er is ook altijd een duidelijke link naar architectuur in mijn ontwerpen. De complexiteit, de schaal en de functie – de gebouwde omgeving die onze levens vormgeeft – activeren mijn verbeelding en zijn een prominente inspiratiebron in mijn werk’, zegt hij.

En daarom is er nu een keramische boekenplank die wat lijkt op een ingenieus ontworpen brug. Met de modulaire boekensteunen in drie verschillende maten kun je straks een uniek architectonisch bouwwerk samenstellen. Miles kan niet wachten tot de gebakken en geglazuurde planken echt aan de muur hangen. En dan rest er nog één vraag: hoe gaan ze het product in de markt zetten?

Tekst: Viveka van de Vliet