Visitatiecommissie positief over functioneren rijkscultuurfondsen

12 januari 2024

De visitatiecommissie stelt dat de rijkscultuurfondsen in de afgelopen jaren hebben laten zien wendbaar en weerbaar te zijn en hun afzonderlijke sectoren goed bedienen. Voorzitter van de visitatiecommissie Andree van Es zegt daarover: ‘De inzet waarmee de fondsen in en na de coronajaren het kunstenveld, de aanvragers en de samenleving van dienst zijn geweest is formidabel te noemen. Een onmisbare schakel, die zijn kracht voor een groot deel ontleent aan deskundigheid en betrokkenheid bij de verschillende kunstdisciplines en die een positieve rol heeft gespeeld in de sector.’

Ook benoemt de commissie de waarde van de verschillen tussen de rijkscultuurfondsen: ‘Het nut van de huidige strategische en operationele samenwerking bestaat bij de gratie van de onderlinge verschillen: het fijnmazige netwerk in de haarvaten van vele sectoren, de specialistische kennis, sterke internationale posities en duidelijke checks and balances per sector. De cultuurfondsen vormen een eenheid door diversiteit.’

De commissie gaat in het rapport ook in op het functioneren van de individuele fondsen. De commissie ziet dat de ontwerpsector waarin het Stimuleringsfonds opereert een steeds stevigere positie in Nederland inneemt, wordt betrokken bij de grote transitieopgaven en in omvang en professionaliteit groeit. Ze is positief over de omgevingsregie die het fonds hanteert. Directeur-bestuurder Syb Groeneveld: ‘De visitatie is een welkome methode om terug te kijken op wat het fonds de afgelopen jaren heeft gedaan, wat er is veranderd en wat er beter kan. De gesprekken met de commissie, de stakeholders en de resultaten uit het waarderingsonderzoek heb ik als heel waardevol ervaren. Het heeft ons in alle opzichten verder gebracht om ons beleid voor de komende jaren verder richting te geven.’

We lichten de belangrijkste punten uit het visitatierapport uit:

groei organisatie

Net als de andere rijkscultuurfondsen is het Stimuleringsfonds in de afgelopen jaren sterk in omvang gegroeid. Mede als gevolg van de coronapandemie en de steunmaatregelen nam het aantal aanvragen met zo’n 40% toe. Ook het budget en het aantal medewerkers van het fonds groeiden. De commissie stelt vast dat de fondsen in deze turbulente tijd adequaat hebben gefunctioneerd en ook de nodige organisatieverandering en verdere professionalisering hebben weten door te voeren.

De commissie is positief over de strakke workflow die het Stimuleringsfonds hanteert en de vernieuwde beoordelingssystematiek die het fonds introduceerde. Dit maakt de beoordeling efficiënter en consistenter. Tegelijkertijd benadrukt de commissie dat de groei van het fonds uitdagingen met zich meebrengt voor de interne organisatie. Om die het hoofd te bieden, starten we in 2024 onder andere een organisatieadviestraject.

impactinstrumentarium

Sinds 2021 heeft het Stimuleringsfonds het werken met impact binnen de organisatie geïntensiveerd. De visitatiecommissie complimenteert het fonds met de professionaliteit van de gehanteerde impactmethodiek, waarbij de nadruk wordt gelegd op het verwerven van inzicht om regelingen en procedures te verbeteren, beter te kunnen verantwoorden en beleid bij te stellen. Het impactbeleid zal de komende jaren verder worden uitgewerkt zodat de resultaten van ondersteunde projecten nog inzichtelijker worden.

diversiteit en inclusie

Op het gebied van diversiteit en inclusie ligt volgens de commissie nog ruimte voor verbetering, ook omdat het fonds een voorbeeldfunctie heeft richting de sector. Het Stimuleringsfonds heeft de afgelopen jaren gewerkt aan het diverser maken van adviescommissies en het personeelsbestand, ook ontwikkelt de werkgroep jaarlijks plannen om diversiteit en inclusie intern en extern goed in te bedden en uit te dragen. Het onderschrijven en toepassen van de Code Diversiteit en Inclusie is een voorwaarde geworden om subsidie te ontvangen en we introduceerden alternatieve mogelijkheden om een aanvraag in te dienen. Diversiteit en inclusie blijft een speerpunt van het fonds.

aanvragersonderzoek

In het visitatierapport zijn aanbevelingen opgenomen waarmee het Stimuleringsfonds de komende tijd aan de slag gaat. Ook het waarderingsonderzoek dat het fonds in 2023 heeft laten uitvoeren levert in dat opzicht waardevolle informatie op. Uit dit onderzoek blijkt dat de waardering van onze dienstverlening over de jaren 2021 en 2022 is gestegen. Driekwart van de aanvragers is tevreden over de aanvraagprocedure en positief over de vernieuwde website. Over het algemeen zijn aanvragers positief over de uitvoering van het beleid van het Stimuleringsfonds, vooral over de mate waarin het fonds experiment, onderzoek en talentontwikkeling stimuleert.

Van het kleine deel aanvragers dat minder tevreden is over de dienstverlening (7%), is de aanvraag meestal afgewezen. Zij geven aan met name behoefte te hebben aan een duidelijkere terugkoppeling na de afwijzing. Over het algemeen vinden aanvragers dat het opstellen van een aanvraag veel tijd in beslag neemt. Het verlichten van de aanvraagprocedure – voor aanvragers, maar ook voor medewerkers en adviescommissieleden – is een van de speerpunten van het fonds voor de komende beleidsperiode. Lees het volledige waarderingsonderzoek en de analyse van het stakeholdersonderzoek.

over de visitatiecommissie

De visitatiecommissie bestond uit Andree van Es (voorzitter), Saniye Çelik, Ann Overbergh, Ryclef Rienstra, Janwillem Schrofer, Geert van der Veen en Maike Olij (secretaris). Het rapport van de visitatiecommissie is op 11 januari in ontvangst genomen door Barbera Wolfensberger, directeur-generaal Cultuur en Media op het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Lees het volledige visitatierapport.

Het Stimuleringsfonds werkt op dit moment aan het beleidsplan 2025-2028. Aanbevelingen van de visitatiecommissie worden waar mogelijk meegenomen in de plannen. We verwachten het nieuwe beleidsplan in februari te publiceren.