Architectuur – 24 projecten geselecteerd| Stimuleringsfonds

In de eerste ronde Architectuur van 2024 zijn 24 aanvragen geselecteerd. Een reflectie op de ronde.

18 april 2024

algemene indruk

Binnen de eerste ronde van 2024 is een aantal projecten ondersteund die direct zijn gericht op de rol die CO₂ speelt in de samenleving en diens doorwerking in de stedenbouwkundige ontwikkelingen van onze leefomgeving, zoals te zien is in het project Carbon-Based Urbanism. De invloed van goede luchtkwaliteit komt bijvoorbeeld terug in het ontwerpend onderzoek van Rademacher de Vries, die de luchtmeetstations in Nederland analyseren en herontwerpen om meer mensen bewust te maken van wat er wordt gemeten, en welke invloed men zelf heeft op een goede luchtkwaliteit.

Daarnaast komt het meer-dan-menselijke perspectief een aantal keer voor in verschillende projecten. Bijvoorbeeld als symbiotische partner in het ontwikkelen van nieuwe type textiel en interieur, zoals het project Bioreceptive Textiles laat zien. Of als te onderzoeken stem die niet of nauwelijks wordt meegenomen in gebiedsontwikkelingen, zoals binnen de projecten Seascape Atlas: Mapping the Unheard en Mark de Rivier.

Ook zijn veel projecten weer gericht op de circulaire economie in de bouwsector. De projecten hebben als doel manieren te vinden om mensen anders te laten nadenken over afval. Van een hele specifieke blik op de mogelijkheden voor het hergebruiken van (constructie)staal, tot groeiende materialen zoals het inzetten van bamboe om circulaire speeltuinen te ontwikkelen, tot een digitale tool die kijkt naar de ruimtelijke impact van recycling op de steeds schaarser wordende ruimte in Nederland. Andere aanverwante onderzoeken draaien om afvalstromen, zoals het project PROTONODE 1, waarbij er juist wordt gekeken naar een betere inpassing van ophaalpunten in de stad, waardoor meer mensen biologisch materiaal gaan scheiden, inleveren en verzamelen.

Tot slot zijn er verschillende projecten deze ronde die de kennis van ontwerpers of tijdsperioden uit het verleden inzetten voor opgaven van vandaag. Zo wordt er aan de hand van de typologie van de videotheken onderzoek gedaan naar de veranderende stedelijke plinten en wat een dergelijke ontwikkeling doet met stad en inwoner. Een ander voorbeeld is het onderzoek naar de bijzondere ontwerpmethode van Louis Le Roy, die vanuit een kunstzinnige, eigen blik kijkt naar de rol van natuur in onze leefomgeving.

selectie

Enkele opvallende projecten uit de selectie van deze ronde zijn:

Een kamer voor jezelf – Laura Lubbers Historische Projecten
Een kamer voor jezelf is een tentoonstelling over wooncomplexen voor alleenwonende vrouwen in Amsterdam én over de vrouwen die er woonden. Hoewel de alleenwonende vrouw geen deel uitmaakt van de traditionele huishoudens, is er in Amsterdam en daarbuiten door de eeuwen heen altijd gebouwd voor alleenwonende vrouwen. De gebouwen kun je nu nog overal in de stad vinden. Ze vertellen een verhaal over de veranderende blik op de vrouw en de stad, en ook op vrouwenemancipatie. De persoonlijke geschiedenissen van de (oud-)bewoonsters verbinden vervolgens de stenen met de mensen. De tentoonstelling zal te zien zijn in het Van Eesteren Museum en Museum Het Schip en wordt gemaakt door Fabiola Eekhout, Noor Vet en Laura Lubbers. De informatie uit het archiefonderzoek, mede mogelijk gemaakt door een startsubsidie van het Stimuleringsfonds en een Seed Grant van het Centre for Urban Studies, wordt verwerkt in een reizende tentoonstelling waarin beeld, tekst en audio samen komen om de verhalen van vergeten stadsbewoners, alleenwonende vrouwen, onder het stof vandaan te halen. De wooncomplexen voor alleenwonende vrouwen worden als handvatten gebruikt om een reis door de stad en door de tijd te maken. De persoonlijke verhalen laten ons nadenken over wat het betekent om een eigen ruimte te hebben. Een vraag die door de huidige wooncrisis actueel is. Daarnaast komt er een randprogramma met onder andere wandelingen georganiseerd door Arcam.

Tales of Housing (Crisis); Minimumwoning throughout Multiple Housing Crises, Social Movements, and Extraction Sites – Arvand Pourabbasi
Het WORKNOT! Collective project, geleid door Arvand Pourabbasi en Golnar Abbasi, onderzoekt de politiek van het moderne huis door archiefonderzoek, veldwerk en interviews. Ze breiden hun onderzoek The Minimum Dwelling uit naar meer archieven en diverse (gemarginaliseerde) geografieën alsmede niet-westerse contexten, met de focus op de woningcrisis en sociale bewegingen. Het doel is een essayfilm te maken voor tentoonstellingen en vertoningen in het Nieuwe Instituut en op internationale architectuurfilmfestivals. Het achttien maanden durende project bestaat uit onderzoek, preproductie, productie en presentatie fasen en omvat archiefonderzoek, veldwerk, interviews, outline creatie, storyboard ontwikkeling, videobewerking, geluidsbewerking, vertaling, voice-over, ondertiteling en promotie via film en trailer. De essayfilm toont een complex onderzoeksnarratief op een toegankelijke manier, met gebruik van archiefmateriaal, interviews en gefilmd materiaal van huisvestingsprojecten en actuele woningcrisisgebeurtenissen als onder andere anti-gentrificatie campagnes en huisuitzettingsprocessen.

Power to the People; de Baaibuurt Amsterdam – Raumplan
Raumplan zet hun kennis op het gebied van ontwerp en coöperatieve gebouwontwikkeling in om samen met het Baaibuurt Collectief, professionele en academische partijen een alternatieve stedenbouwkundige strategie te ontwikkelen voor de Baaibuurt in Amsterdam. Raumplan maakt een inventarisatie van de (wensen van de) stakeholders, de kwaliteiten van de plek als rafelrand, de huidige invulling van de buurt, een globaal programma van eisen voor de ontwikkeling en zorgt voor het aanhaken van professionele en academische partijen die Raumplan daarbij kunnen assisteren. Doel is te komen tot een uitgewerkt proces en een projectplanning.

Klik hier voor alle geselecteerde projecten in Architectuur in 2024.

cijfers

Van de 64 in behandeling genomen subsidieverzoeken zijn er 24 gehonoreerd. Het honoreringspercentage komt daarmee op 37,5 procent. Het beschikbare budget deze ronde was € 483.000. Dit was niet toereikend om alle 41 positief beoordeelde aanvragen te honoreren.