Festivals en covid-19

9 april 2020

Van 1 tot en met 5 april 2020 zou Plokta festival zich volledig richten op vraagstukken over online identiteit, privacy, verlangen, technologische vooruitgang en maatschappelijk geluk. Oprichter en directeur Jurian Strik stak met zijn team veel tijd in de ontwikkeling van het multidisciplinaire programma van het festival, waarin films de verbindende factor vormen. ‘Dat Plokta moest worden uitgesteld, was een langzaam groeiend bewustzijn‘, vertelt hij. ‘Maar toen er maatregelen werden afgekondigd die aanvankelijk tot 1 april 2020, maar naar inmiddels blijkt veel langer, zouden gelden, was het voor mij duidelijk. 1 april 2020 was de startdatum van het festival. Hoewel sommigen nog optimistisch waren gestemd, vonden we het als organisatie een te grote gok en besloten we Plokta te verplaatsen.‘

Ook directeur Ton van Gool stelde zijn festival uit. STRP, het Eindhovense festival over de relatie tussen de mens, experimentele technologie, de samenleving en de toekomst, zou eveneens in de eerste week van april plaatsvinden. Ton van Gool: ‘Op 12 maart 2020, direct na de persconferentie van de minister-president, besloten we STRP te verplaatsen. We hadden een week eerder intern een coronateam opgezet, een team dat alle informatie verzamelde en alvast nadacht over veiligheid, maatregelen en mogelijke consequenties. We moesten snel beslissen want we zaten drie weken voor de aanvang van STRP Festival en er was een groot team freelancers aan het werk voor ons. Omdat we in Brabant, eerder dan in de rest van Nederland, zagen wat de enorme impact van het virus was, konden we snel een duidelijke beslissing nemen.‘

omschakelen

Maar een festival verplaatsen is makkelijker gezegd dan gedaan. Zowel organisatorisch, inhoudelijk, financieel, als mentaal heeft een dergelijke beslissing veel impact. Ton van Gool: ‘Volgend op ons besluit zijn alle betrokkenen, dat wil zeggen kunstenaars, medewerkers en relaties, op de hoogte gebracht en daarna hebben we een persbericht verstuurd. Een dag later zijn we een actieplan gaan maken en hebben we ons razendsnel herpakt en onze blik vooruit gericht.‘

Jurian Strik is ook vooral constructief met de situatie omgegaan. ‘We hebben een probleem en dat gaan we fixen, was mijn redenatie. We hebben onze focus meteen gericht op wat er nog wel mogelijk was. Gelukkig waren de fondsen die Plokta ondersteunen en onze partners heel welwillend. Ook lieten een aantal acts en locaties zich verzetten, waarvoor ik ze zeer dankbaar ben.‘

Ton van Gool legt uit hoe hij met het coronateam tot actie over ging: ‘We hebben drie dingen centraal gesteld: Hoe kunnen we de komende periode veilig en doelmatig werken, wat zijn de financiële, inhoudelijke en organisatorische consequenties en hoe ziet ons plan B eruit? Het was meteen duidelijk dat we niet meer live op kantoor zouden samenkomen. Iedereen heeft Teams geïnstalleerd zodat we besprekingen konden doen en we ieders activiteiten goed konden inplannen. Het was even zoeken naar hoe we besprekingen effectief konden maken, maar ook hoe we op afstand sociaal en meelevend konden zijn. Niemand twijfelde aan de juistheid van de beslissing, maar er was uiteraard veel teleurstelling, frustratie, onmacht en soms boosheid en daar moesten we ook een weg voor vinden.‘

online programma

Plan B van STRP Festival was zowel gericht op de korte, als op de lange termijn, respectievelijk tot aan de zomer en vanaf de zomer. ‘Binnen een paar dagen wisten we dat we tot de zomer een online programma zouden kunnen en willen aanbieden. Waarbij de belangrijkste vraag was: Wat werkt (volgens ons) wél online en wat werkt niet?‘, vertelt Ton van Gool. ‘De omschakeling van energie was heel lastig: het hoge en positieve adrenalinelevel van drie weken vóór het festival, maakte plaats voor stug doorwerken aan schadebeperking, snel de organisatie afbouwen en onzekerheid over de nabije toekomst. Daarom was het fijn om tegelijkertijd het online festival op te zetten. Dat hebben we vol enthousiasme gedaan en gaf ook hernieuwde energie. Het bood de mogelijkheid om toch contact te hebben met ons publiek en zorgde voor een frisse blik naar de toekomst, waarin zich meer mogelijkheden ontvouwen naast fysieke programmering.‘

Ook voor Plokta werd online programmering ontwikkeld. Jurian Strik: ‘Niets doen was wel heel schraal geweest. En in ontwikkelfase hadden we ons al afgevraagd of Plokta meer kon zijn dan een festival. Ik kon teruggrijpen op een idee waar we al mee hadden gespeeld, namelijk een tv-kanaal. Toch was het een gok om alternatieve programmering te ontwikkelen. Hadden de makers daar wel zin in? En zat het publiek daarop te wachten? Via een kettingmail en social media hebben we opgeroepen films in te sturen die we van 1 tot en met 5 april 2020 op ons kanaal konden vertonen. Ik had bescheiden verwachtingen; met 18 inzendingen was ik al super blij geweest, maar het werden er 48. Organisatorisch konden we het goed opgevangen. Technisch was de uitvoering te overzien en iedereen uit het team heeft ook een bijdrage kunnen leveren.‘
Behalve door het animo van deelnemers, werd Jurian Strik ook verrast door de belangstelling van het publiek. ‘De reacties die we hebben gekregen waren heel positief. Mensen hebben meerdere dagen, meerdere uren Plokta TV gekeken. De combinatie van films, een atypische selectie, werd heel erg gewaardeerd. We hebben films vertoond uit verschillende genres, zowel nieuw als oud. Ik denk ook dat onze uitgebreide voorbereiding zich hier heeft uitbetaald. We hebben lang nagedacht over de programmering van het festival. Maar in deze open call moest de curatoriële blik worden uitgeschakeld, daar was te weinig tijd voor. Het verraste ons dat alle inzendingen, op één na heel goed binnen het thema pasten; we konden daaruit ook concluderen dat het profiel dat we hadden neergezet was begrepen.‘

Positief gestemd is ook Ton van Gool. Op 2 april startte STRP de livestream STRP Scenario #6 en 3 april kon het publiek deelnemen aan een vier uur durende audiolivestream die samen met Ja Ja Ja Nee Nee Nee werd geproduceerd. Voor deze radio-uitzending maakten zes kunstenaars/muzikanten speciale composities. Het bereik analyserend kan hij het volgende concluderen: ‘De online programmering laat zien dat we een groter (nationaal en internationaal) bereik hebben dan met de offline programmering. We bereikten nu deelnemers uit 33 landen, iets dat met de offline programmering nooit eerder gebeurde. Voor twee langdurige liveproducties hebben we bovengemiddeld goed gescoord op de socials. Het engagement was hoog en een breed publiek heeft zich actief betrokken getoond bij de content die we hebben gedeeld.‘

toekomst

Ton van Gool beschouwt de online programmering vooral van toegevoegde waarde. ‘Het is een heel goede en interessante aanvulling op het fysieke festival, maar kan dat nooit helemaal vervangen. Wat wél kan is een programma ontwikkelen dat honderd procent is afgestemd op online gebruik. Voor zo'n online programma ontwikkel je een ander concept, een andere vorm waarin je de moderatie aanpast en wellicht kiest voor een andere lengte, en waarin je gebruikmaakt van meer specifiek gemaakte filmpjes.‘ Op dit moment is Ton van Gool aan het bekijken welke delen van het programma later dit jaar eventueel nog kunnen worden gepresenteerd. De STRP Scenario's zullen deels online worden gerealiseerd en deels fysiek worden aangeboden, als onderdeel van het jaarprogramma van STRP. Het muziek- en performanceprogramma vervalt.

Jurian Strik ziet de online programmering als tussenstap die met inzet van minimale middelen is gezet. ‘Wat betreft publiek, volgers en contacten die het oplevert, zal het de vorm zoals het festival bedoeld was niet halen. Maar dat we dit gedaan hebben, geeft een goed gevoel dat we meenemen in de puzzel die we nog moeten leggen voor de nieuwe editie.‘

reactie Stimuleringsfonds

‘Het Stimuleringsfonds blijft graag met de festivals meedenken over de toekomst‘, zegt directeur van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie Syb Groeneveld. ‘Het is goed om te zien dat veel festivals zoveel veerkracht tonen in deze crisis en met zoveel energie met de toekomst bezig zijn. Het Stimuleringsfonds heeft direct op 12 maart een coulancebeleid ingevoerd voor de door ons ondersteunde en door covid-19 getroffen festivals. Inmiddels zijn we met hen allemaal in gesprek over hoe we naar alle inhoudelijke, organisatorische en financiële aanpassingen van het festival kijken en of/ hoe we continuïteit voor de organisatie kunnen bieden. Dat is een hele uitdaging waar wij als fonds met de beperkte middelen die we hebben zullen pogen de negatieve impact van covid-19 zo minimaal mogelijk te houden.‘

Lees hier meer over de maatregelen van het Stimuleringsfonds met betrekking tot de covid-19-uitbraak.