De Open Oproep Vitale steden en dorpen was gericht op onderzoekende vernieuwers die samen met lokale en regionale partners willen werken aan oplossingen om de vitaliteit van steden en dorpen te versterken.
Onze steden en dorpen vormen steeds grotere regio's met een enorme aantrekkingskracht. Dat leidt tot innovatie, kruisbestuiving en werkgelegenheid, maar ook tot opgaven op het gebied van wonen, klimaat en gelijkheid. De samenhang tussen de verschillende opgaven zorgt voor complexiteit, maar biedt ook een kans tot vernieuwing. In de open oproep werden ter inspiratie vier subthema's uitgelicht:
- verdichting;
- bereikbaarheid;
- duurzame distributie en stadslogistiek;
- de toekomst van binnensteden en dorpscentra.
Lees hier meer over de 23 projecten die in de eerste ronde van de oproep werden geselecteerd.
Bekijk hier de resultaten van de projecten.
Voucherregeling Ruimtelijk Ontwerp
Nederland staat voor grote maatschappelijke opgaven die op lokaal en regionaal niveau implicaties hebben. In 2021 heeft het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie met de Voucherregeling Ruimtelijk Ontwerp een impuls gegeven aan de inzet van ruimtelijk ontwerp bij de aanpak van deze opgaven en een integrale benadering gestimuleerd.
De opgaven waar Nederland voor staat vragen allemaal om ruimte. Denk aan de bouw van een miljoen woningen, de aanpassing aan een veranderend klimaat en overstap naar duurzame energie, de omschakeling naar kringlooplandbouw en de aanleg van nieuwe voorzieningen voor waterberging, natuur en recreatie.
De aanpak van deze opgaven zal onze leefomgeving ingrijpend veranderen en is daarmee ten dele een ontwerpvraagstuk. Het is daarom van belang dat decentrale overheden en (semi)publieke organisaties – zoals gemeenten, provincies en woningbouwcorporaties – ontwerpers betrekken bij de ontwikkeling van nieuwe visies. Om dit te stimuleren zijn in 2021 via de Voucherregeling Ruimtelijk Ontwerp kortlopende samenwerkingen tussen overheden en ontwerpers ondersteund.
korte impuls
De Voucherregeling Ruimtelijk Ontwerp komt voort uit het tweede coronasteunpakket voor de culturele en creatieve sector en had daarom een looptijd van een jaar. Doel van de regeling was het stimuleren van nieuwe vormen van opdrachtgeverschap en het versterken van de positie van ontwerpers tijdens en na de coronacrisis.
Via acht open oproepen kregen decentrale overheden en (semi)publieke organisaties de mogelijkheid extra ontwerpkracht in te schakelen in de transitieopgaven waarvoor zij staan. Met een voucher verstrekten zij concrete opdrachten aan ruimtelijk ontwerpers. De open oproepen sloten aan bij de grote opgaven uit de NOVI, de Nationale Omgevingsvisie:
- ruimte voor klimaatadaptatie en energietransitie;
- duurzaam economisch groeipotentieel;
- sterke en gezonde steden en regio’s;
- toekomstbestendige ontwikkeling van het landelijk gebied.
ontwerpend onderzoek
Ontwerpers maken in deze trajecten vaak gebruik van ontwerpend onderzoek. Deze methodiek of werkwijze is gericht op de ontwikkeling van nieuwe ruimtelijke visies en ontwerpvoorstellen voor de toekomst. Het geeft antwoord op de vraag hoe je co-creatie kunt realiseren met betrokkenen zoals burgers, ondernemers, deskundigen, organisaties en overheden. Het helpt bij het scherpstellen van opgaven, het inzichtelijk maken, afwegen en verbinden van belangen, het organiseren van draagvlak en het initiëren van nieuwe samenwerkingen. Zo ontstaat er ruimte voor integrale toekomstperspectieven en mogelijke oplossingsrichtingen, maar ook voor nieuwe inzichten wat betreft beleidsvorming bij overheden en marktpartijen.
open oproepen
Nederland wil in 2050 de broeikasgasemissies met 95% hebben gereduceerd en daarnaast volledig circulair zijn. Beide doelen hebben een grote impact op onze energieopwekking, mobiliteit, transport en productiemethodes. De Open Oproep Duurzame economie en ruimte was daarom gericht op de ruimtelijke gevolgen van deze transitie naar een nieuwe economie.
Wat is bijvoorbeeld de ideale inrichting van ons land als we kijken naar energieopwekking, productie, distributie? Kunnen we terug naar meer regionaal georiënteerde productie? Helpt dat om de verdozing van het landschap tegen te gaan? En hoe werken bedrijven samen aan circulaire productieprocessen?
Ter inspiratie werden de volgende vier subthema's uitgelicht:
- de puzzel van energie, industrie, distributie en data;
- strategieën voor circulaire en regionale productie en reshoring;
- clustervorming als opstap naar verduurzaming en circulariteit;
- een duurzaam nationaal vervoersnet.
Lees hier meer over de zeven projecten die in de eerste ronde van de oproep werden geselecteerd.
Bekijk hier de resultaten van de projecten.
De Open Oproep Ruimte voor klimaat en energie was gericht op de ruimtelijke gevolgen van lokale en regionale klimaat- en energiemaatregelen. Deze maatregelen zijn nodig in verband met klimaatmitigatie en klimaatadaptatie, ofwel het matigen van klimaatverandering en aanpassen van ons land aan de onvermijdelijke verandering van het klimaat.
We zochten naar ontwerpers om samen met lokale en regionale partners te werken aan oplossingen voor de energietransitie en klimaatadaptatie, en de kansen voor de ruimtelijke kwaliteit die hiermee gepaard gaan. In de open oproep werden vier subthema's uitgelicht:
- energie besparen, klimaat sparen;
- energietransitie en klimaatadaptatie als wijkverbeteraars;
- regionale energiestrategieën en koppelkansen voor ruimte en klimaat;
- Nederland klimaatbestendig.
Lees hier meer over de achttien projecten die in de eerste ronde van de oproep werden geselecteerd.
Bekijk hier de resultaten van de projecten.
De Open Oproep Toekomstbestendig landelijk gebied was gericht op de toekomst van onze productielandschappen. Het natuurlijke evenwicht van ons landelijke gebied is door de focus op grootschalige productie achtergesteld geraakt aan de opbrengsten. Waterbeheer is vooral dienend aan de landbouw, bemaling van kwetsbare bodem leidt tot steeds verder inklinken, en bemesting zorgt ervoor dat planten- en diersoorten verdwijnen. De inrichting van ons landelijk gebied is kortom een grote ontwerpopgave die niet onbenut kan worden gelaten. Er liggen kansen om leef- en productiegebieden te creëren die elkaar versterken en tot duurzame modellen kunnen leiden op het gebied van economie, gezondheid en leefbaarheid.
Bij de toekomstbestendige inrichting van het landelijk gebied spelen vier subthema's een belangrijke rol:
- herstellen van bodem in relatie tot de natuur;
- kringlooplandbouw en nieuwe vormen van productielandschappen;
- bossenstrategie;
- de tegenstelling tussen stad en landschap opgeheven.
Lees hier meer over de twaalf projecten die in de eerste ronde van de oproep werden geselecteerd.
Bekijk hier de resultaten van de projecten.
Lees hier meer over de projecten die in de tweede ronde van de Voucherregeling Ruimtelijk Ontwerp werden geselecteerd.
Lees hier meer over de projecten die in de tweede ronde van de Voucherregeling Ruimtelijk Ontwerp werden geselecteerd.
Lees hier meer over de projecten die in de tweede ronde van de Voucherregeling Ruimtelijk Ontwerp werden geselecteerd.
Lees hier meer over de projecten die in de tweede ronde van de Voucherregeling Ruimtelijk Ontwerp werden geselecteerd.
activiteitenprogramma
Om kennisuitwisseling te stimuleren en inhoudelijke verdieping te bieden, kent de voucherregeling ook een activiteitenprogramma. Hierbinnen organiseert het Stimuleringsfonds samen met experts een reeks lezingen en werkbijeenkomsten, en publiceren we essays. Bekijk hier alle lezingen en essays.
Ontdek ook
-
Transities! nu ook overhandigd aan minister De Jonge en staatssecretaris Uslu
-
Transities!
-
Met ontwerpend onderzoek komen we echt een stap verder met de complexe vraagstukken van vandaag de dag
-
Tweede ronde Voucherregeling Ruimtelijk Ontwerp – 65 projecten geselecteerd
-
Lezingen en essays Voucherregeling Ruimtelijk Ontwerp
