Terugblik Labweek Building Beyond in Accra, Ghana
Van 5 tot en met 12 mei 2023 hebben de twaalf cross-disciplinaire Afrikaanse makers en ontwerpers die deelnemen aan het Building Beyond mentorship-programma elkaar live ontmoet in Accra. Na een reeks online sessies onder de leiding van de vier programmamentoren – Khensani de Klerk, Ola Hassanain, Nzinga Mboup en Hicham Bouzid – was het spannend en bijzonder om als groep bij elkaar te komen in de Ghanese hoofdstad. Accra, een stad die continu in beweging is, vormde de basis voor kritische en reflecterende gesprekken, uitwisselingen en ontmoetingen met culturele en creatieve praktijken van lokale organisaties en initiatieven. Roxanne da Graça, stafmedewerker Internationalisering, blikt terug.
20 juni 2023
Begin dit jaar startte de tweede lichting van het mentorship-programma Building Beyond, een bijzondere samenwerking tussen het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en het Prins Claus Fonds. Building Beyond is gericht op het bevorderen en faciliteren van (open) dialoog, samenwerking en verbinding, maar ook op het ondersteunen van de individuele praktijken van de deelnemers. Daarnaast is het de bedoeling van het programma om ontmoeting en uitwisseling te stimuleren tussen makers van het Afrikaanse continent en uit Nederland.
De twaalf deelnemers werken in verschillende landen, waaronder Egypte, Marokko, Libië, Nigeria, Kenia, Benin, Ethiopië, Tanzania, Mozambique, en Zuid-Afrika. Klik hier voor de biografieën van alle mentoren en deelnemers.
kennismaking deelnemers
De labweek startte met een kennismaking tussen de mentoren, de deelnemers en de fondsmedewerkers. De deelnemers en mentoren hadden vooraf elk een presentatie voorbereid waarmee ze hun individuele praktijk presenteerden en reflecteerden op de consequenties en invloeden van verstedelijking in relatie tot de openbare ruimte binnen Afrikaanse steden en de participatie van lokale gemeenschappen. Ook werd het inhoudelijke programma gepresenteerd en was er ruimte om te wennen aan de ‘nieuwe’ omgeving.
Na de kennismakingssessie werd er een presentatie gegeven door Courage Dzidula Kpodo, één van de oprichters van Postbox Ghana. Een collectief gericht op de stedelijke ruimtes van Ghana, de geschiedenis – zowel koloniaal als postkoloniaal – en de huidige dynamieken sinds de onafhankelijkheid van het land. Vanuit de individuele praktijken verhoudt een groot deel van de deelnemers zich tot stedelijke uitdagingen en actuele sociale thema’s. Voorbeelden zijn het ontwerpen van meer groene en milieubewuste publieke ruimtes en klimaatadaptieve plekken, het creëren van meer bewustzijn voor de gevolgen van snelle verstedelijking voor lokale gemeenschappen en het stimuleren van burgerparticipatie bij het ontwikkelen van een inclusief stedelijk beleid. Gedurende de week spraken de deelnemers zich regelmatig uit over de inzet en kracht die er nodig is om te werken binnen vaak complexe financiële, politieke, sociale en ecologische contexten.
bezoek creatieve en culturele instellingen
Accra is een plek vol contrasten, met een koloniale geschiedenis en tegelijkertijd een toenemende jonge generatie die zich met veel energie en moed op de toekomst richt. Tijdens de labweek zijn we ontvangen door gedreven en betrokken (culturele en creatieve) organisaties en mensen. De groep heeft aan de hand van verschillende sessies door diverse lenzen naar ontwikkelingen, gemeenschappen en dynamieken binnen de stad kunnen kijken en daarop gereflecteerd. Zo heeft architect Ruth-Anne Richardson van StudioRED de groep rondgeleid door de Makola Market, een historisch belangrijke plek qua omvang en ligging. Als onderdeel van deze verkenning werd aan de groep gevraagd om tijdens de route te reflecteren op wat er bekend en onbekend voelde en wat er opvalt aan de infrastructuur, ritmes en uitwisselingen met de voornamelijk vrouwelijke marktverkopers.
alternatieve en duurzame architectuur
Space-maker en activist Namata Serumaga-Musisi, oprichter van The Griot Introspect, organiseerde een werksessie over dekolonialiteit en het gebruik van stedelijke gebieden. Met als onderwerp de hiërarchische spanning tussen ruimtes zoals markten en winkelcentra en tussen moderne Afrikaanse hybrides zoals banken en kiosken. Daarnaast werd er ook gesproken over de verhoudingen tussen de postkoloniale ontworpen stad en hoe de stad fysiek wordt gebruikt en beleefd door de bewoners. Latifah Idriss, oprichter van Cult Meraki, verhoudt zich vanuit haar praktijk ook tot deze thema’s. Cult Meraki verzorgde een sessie over hun werk dat met name geïnspireerd is op ‘kioskarchitectuur’. Aansluitend is de groep naar Mampong Akuapem aan de rand van de stad gereisd voor een bezoek aan ArtHAUS, een creatieve ruimte voor Ghanese en Afrikaanse makers en kunstenaars, begeleid door oprichter en kunstenaar Kofi Setordji. De ruimte is een showcase geïnspireerd op alternatieve en duurzame architectuur.
Naast de werksessies met culturele ontwerp- en of architectuurgerichte praktijken werd de week gevuld met bezoeken aan gevestigde organisaties en instellingen uit de culturele creatieve scene in Accra zoals Nubuke Foundation, The African Futures Institute en de Foundation for Contemporary Art-Ghana (FCA), een platform voor kritische presentatie, ontwikkeling en promotie van hedendaagse kunst in Ghana. Ook op deze plekken is er vanuit de organisaties en instellingen gesproken en gereflecteerd op de stedelijke dynamieken binnen Ghana en het Afrikaanse continent.
vooruitblik
De twaalf deelnemers en vier mentoren werken de komende tijd samen online verder aan hun projecten. In het najaar komen ze opnieuw bij elkaar tijdens een nieuwe labweek in Nederland. Ook hier zullen ze makers, ontwerpers, culturele platformen en instellingen ontmoeten. Wij kijken ernaar uit om ze te verwelkomen en opnieuw een mooi programma te faciliteren waarbij van elkaar kan worden geleerd, we elkaar inspireren en mogelijke nieuwe samenwerkingen kunnen worden verkend.
