Mentorship Building Beyond – 12 kunstenaars en ontwerpers geselecteerd
De deelnemers van de derde editie van het mentorschapsprogramma Building Beyond, een samenwerking van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en het Prins Claus Fonds, zijn bekend. Twaalf ontwerpers en kunstenaars gaan door middel van ontwerp en creatieve probleemoplossingen werken aan een nieuwe toekomst voor hun eigen stad.
30 januari 2024
Deze creatieven, afkomstig uit acht Afrikaanse landen, zijn allemaal actief op verschillende vlakken binnen de ontwerpindustrie, zoals architectuur, stedenbouw, digitaal ontwerp, beeldende kunst, fotografie, onderzoek en performance kunst.
vier mentoren
De makers en ontwerpers worden begeleid door vier mentoren, allen experts op het gebied van architectuur, kunst en ontwerp. De mentoren zijn kunstadviseur en curator Fatima Bintou Rassoul Sy, kunstenaar, architect, kritische ruimtebeoefenaar Ola Hassanain, architectonisch onderzoeker, ontwerper en performer Khensani Jurczok-de Klerk en curator en cultuurbeoefenaar Hicham Bouzid.
In de derde editie van Building Beyond kijken de deelnemers naar uitdagingen en mogelijkheden binnen hun lokale context en gemeenschappen, met name rond vernaculaire ruimtelijke en ontwerp praktijken, (im)permanentie in relatie tot dynamieken in en het houden van de publieke ruimte. Door middel van hun projecten en praktijken zullen de kunstenaars hun gedeelde realiteiten en verbeeldingen naar hun steden brengen en zo transformatieve stedelijke agenda's bevorderen.
ontmoet de kunstenaars en ontwerpers
Akwasi Bediako Afrane is kunstenaar en woont en werkt in Kumasi, Ghana. Met zijn werk verkent Akwasi hoe technologische snufjes, mensen en de omgeving elkaar kunnen versterken. Hij werkt met elektronische gadgets die hij “geamputeerden” noemt. Akwasi transformeert en hergebruikt deze geamputeerden in anti-machines, zijn TRONS, om te dienen als potentiële platforms en media voor reflectie, engagement en interacties. Zijn huidige fascinatie voor de levenscyclus van deze elektronische gadgets heeft hem ertoe gezet om het narratief over hoe Afrika bijdraagt aan onze snel voortschrijdende technologische wereld opnieuw te vertellen door middel van artistieke workshops en documentaires.
Chantell Hassan is een interdisciplinair kunstenaar uit Beira, Mozambique. Chantell voegt performance, installatie en gesproken woord naadloos samen in haar artistieke expressie, waarbij ze vooral focust op de dekolonisatie van kunst, het vereenvoudigen van hedendaagse vormen, en het vergrote van de toegankelijkheid van kunst voor lokale gemeenschappen. Door middel van onderzoek en samenwerking wil Chantell elitaire barrières doorbreken en inclusieve dialogen bevorderen. In haar performances verweeft zij persoonlijke verhalen en collectieve ervaringen, en haar installaties dienen als kanalen voor gedeelde herinneringen die uitnodigen tot diepgaande emotionele en intellectuele banden. In haar performance art, een voor haar essentieel medium om haar publiek te betrekken, gebruikt ze spoken word en interactieve elementen om een dialoog aan te wakkeren en wederzijds begrip te bevorderen. Haar visie draagt ze ook uit via haar organisatie Kayisaana: een kunstenaarsinitiatief dat waardevolle kansen wil creëren voor kunstenaars en kinderen door middel van kunsteducatie. Met haar nieuwste project, waarbij ze openbare installaties gebruikt, breidt ze dit verder uit naar economisch achtergestelde gebieden.
Doha Ibrahim is architect en stedenbouwkundige in Caïro, Egypte. Doha houdt zich bezig met multidisciplinaire projecten rondom participatieve ontwerpacties en het regenereren van ruimtes in historisch Caïro. Haar werk, waarin ze samenwerkt met lokale basisinitiatieven en regionale en internationale partners, vergroot bovendien haar kennis over de complexe stedelijke ecologie van Caïro. Doha streeft naar het doorbreken van koloniale en postkoloniale erfgoedverhalen. Haar huidige onderzoek richt zich dan ook op de mogelijkheden om collectief geheugen van onderaf te conserveren en te archiveren met behulp van ruimtelijke en culturele activiteiten. Als onderwijsassistent aan de Architecture & Urban Design Department van de American University in Caïro kan Doha haar professionele interesses ook naar de academische wereld vertalen. Doha’s streven is om, via haar werk, verder onderzoek te doen naar alternatieve onderwijsmethoden en manieren van collectief leren te ontwikkelen.
Elolo Bosoka is multidisciplinair kunstenaar, wonend en werkend in Accra en Kumasi, Ghana. Met zijn installaties, beelden, objecten, tekeningen en doorzichtige zachte sculpturen eigent Bosoka zich voorwerpen uit de alledaagse stedelijke omgeving toe om een dialoog aan te gaan met concepten zoals kunst als plek, economische uitwisseling, materialiteit en geschiedenis. Elolo behaalde zijn bachelor en master in Fine Arts aan de Kwame Nkrumah University of Science and Technology in Kumasi, Ghana. In 2022 kreeg hij de Baden Württemberg Scholarship om verder te studeren aan de Staatliche Akademie der Bildenden Künste Karlsruhe, in Duitsland. Elolo is lid van blaxARLINES KUMASI - een projectruimte en incubator voor hedendaagse kunst van de Department of Painting and Sculpture van de Kwame Nkrumah University of Science & Technology (KNUST) in Kumasi, waar hij momenteel ook promoveert.
Isabella Asiimwe is architect en beeldend kunstenaar in Oeganda. Isabella werkt samen met lokale ambachtslieden, waarbij ze haar vele vaardigheden op verschillende niveaus steeds verder ontwikkelt op het gebied van interieurarchitectuur, eco-fashion en film. Ze studeerde af in Architectuur aan de Makerere University of Kampala en haalde een Master of Arts in Design aan Goldsmiths University of London. In 2014 richtte ze studio isabella isabeau op, een studio die veelzijdigheid en ecologische veerkracht verbindt aan welzijn, afval-vermindering en lokaal partnerschap. Het proces dat ze toepast in haar studio omarmt slow design met daarbij een intrinsiek streven om inheemse maakprocessen en technieken te bevorderen. De etnografische benadering waarmee Isabella haar ruimtes vormgeeft, roept een sterke materiaalbeleving op. Veel van haar activiteiten met de lokale ambachtelijke gemeenschap versterken ook de visie van studio isabella isabeau om Ugandan Eco Contemporary Design Living uit te breiden.
Jesse Gerard Mpango is een verhalenverteller uit Dar Es Salaam, Tanzania. Jesse is een van de oprichters van Ajabu Ajabu, een multimediaal curatorieel collectief in Dar Es Salaam. In de programmering en evenementen zoekt Ajabu Ajabu naar een samenwerkende en open manier om gedecentraliseerde en gemeenschappelijke vormen van presentatie, productie en behoud van audiovisueel werk in Tanzania te verkennen. De kracht van participerende verbeeldingsrituelen om dominante narratieven en extractieve machtsstructuren te ontregelen en ontwrichten is een terugkerend thema in Jesse’s werk voor Ajabu Ajabu en als onafhankelijk verhalenverteller. Enkele recente projecten van Jesse zijn Manifested Belonging, een multidisciplinair onderzoek naar de formele en esthetische bijdragen van groepen filmmakers in Dar es Salaam en, als onderdeel daarvan, de bekroonde korte documentaire Apostles Of Cinema.
Khotso Lamola is interdisciplinair kunstenaar, onderzoeker, schrijver en architect uit Kaapstad, Zuid-Afrika. Khotso's werk ontvouwt zich als een kwetsbare, procesmatige onderzoekspraktijk waarin ze de emotionele landschappen die de stedelijke ruimte vormen bestudeert. Ze probeert hiermee persoonlijke en poëtischere verhalen over steden te maken en deze op nieuwe manieren te archiveren, om te begrijpen hoe men verbondenheid kan vinden en ruimtes voor zich kan laten werken. Khotso’s onderzoek verruilt de behoefte om te ontdekken voor de behoefte om te herstellen, te genezen, te luisteren en een stem te geven aan de stemlozen. Hiermee probeert ze wat simpel lijkt te compliceren en boven alles te pleiten voor kwetsbaarheid.
Khotso's projecten verkennen hoe mensen nieuwe ‘talen’ kunnen vinden waarin ze zich over hun verbondenheid tot hun context kunnen uiten, als hulpmiddel voor een ruimtelijke dialoog van gelijkheid, met name in postkoloniale situaties. Momenteel richt ze zich vooral op het onthullen van de onzekerheden waar de stemlozen in het archief onder gebukt gaan, en hun weg te volgen door de geschiedenis, verre landen, onderdrukte herinneringen, eigenaardige toevalligheden, oceanen en emotionele landschappen.
Michael Tesfaye is architect en woont in Addis Ababa, Ethiopië. Michael gebruikt bamboe dat als bouwmateriaal een oplossing zou kunnen zijn voor de huidige uitdagingen in Ethiopië, dat in rap tempo verstedelijkt. Zijn werk omvat onderzoek naar de bamboesoorten die in Ethiopië voorkomen, de ontwikkeling van constructietechnieken met bamboe en het maken van prototypes, commerciële projecten en wetenschappelijke publicaties. Michaels projecten variëren van bamboesculpturen tot universiteitsgebouwen. Samen met twee collega’s heeft hij een 127 pagina's tellende handleiding voor bamboeconstructies gepubliceerd, waarin gedetailleerd wordt uitgelegd hoe je verschillende soorten constructies kunt bouwen met eenvoudig gereedschap. Op dit moment werkt Michael samen met collega-academici, vakmensen en studenten aan het Ethiopian Institute of Architecture Building Construction & City Development om het concept van duurzame bamboeconstructies veel breder onder de aandacht te brengen.
Nneoma Angela Okorie is een curator en onderzoeker uit Nigeria en momenteel gevestigd in de Ghanese hoofdstad Accra. Nneoma richt zich op rechtvaardige, onpartijdige vormen van culturele productie, archiefonderzoek, strategieën voor de openbare ruimte en ondervragingen. Als curator en onderzoeker verkent ze nieuwe manieren van exposeren en debatteren door gebruik te maken van visueel, tekstueel, interactief, audio- of archiefmateriaal. Nneoma heeft onlangs INCHIKOTA opgericht, een op onderzoek gebaseerde werkruimte en een publicatiekader voor haar onderzoek naar het potentieel van interdisciplinaire samenwerkingen en participatieve en op de gemeenschap gebaseerde benaderingen om dialoog, artistieke interventies en spel in omkaderde openbare ruimten te faciliteren. INCHIKOTA is ook een eindpunt waar ideeën samenkomen: de documentatie van spel, non-lineariteit en alternatieve strategieën in culturele praktijken. Nneoma heeft deelgenomen aan programma's zoals de ARAK Collection Curatorial Residency Fellowship, het 2021 MuseumLabs Programme en de ANO Institute of Arts and Knowledge Cultural Leadership Fellowship. Daarnaast was ze een van de 2023 afgevaardigden voor het Liverpool Biennial x British Council Biennial Connects Programme.
Oratile Mothoagae is architect en filmmaker en woont in Pretoria, Zuid-Afrika. Oratile heeft architectuur gestudeerd aan de University of Johannesburg en aan de Graduate School of Architecture. Hij is een van de directeuren van SSL Studios, een multidisciplinaire studio die zich richt op film en architectuur. Oratile's onderzoek onthult de verborgen verhalen van gemarginaliseerde archiefstukken, wat hem en zijn collega ook inspireerde om op het Department of Architecture & Industrial Design van de Tshwane University of Technology (TUT) een archief op te zetten om deze verhalen te bewaren. Oratile is momenteel technisch assistent bij de Architectural Archives aan de University of Pretoria, waar hij werkt aan de ontwikkeling van onderzoek, films en documentaires over Zuid-Afrikaans en Afrikaans design. In 2023 nam Oratile deel aan de eerste Biënnale College Architecture van de 18e internationale architectuurtentoonstelling The Laboratory of the Future, samengesteld door Lesley Lokko.
Victor Adéwálé is fotograaf, filmproducent en curator van evenementen in Lagos, Nigeria. Victor was al op jonge leeftijd geïnteresseerd in literatuur en muziek en, opgegroeid in Lagos, gebruikt hij het medium fotografie om de verhalen te visualiseren die voor hem het belangrijkst zijn, maar die de traditionele Nigeriaanse media links laat liggen. Zijn werk is mensgericht, introspectief en weerspiegelt zijn gemeenschap en hedendaagse sociale en milieukwesties.
Yasmin Abdu Bushra is architect en stedenbouwkundige in Addis Ababa, Ethiopië. In haar werk probeert Yasmin de aandacht te vestigen op stedelijke aspecten die verborgen blijven wanneer het mondiale kapitalisme het primaire referentiepunt is. Door inspiratie te putten uit en te variëren tussen verschillende methoden wil ze de kennisproductie over Afrikaanse identiteiten en omgevingen opnieuw centraal zetten in de verbeelding, de uitstraling en hoe ruimte gemaakt wordt. Tijdens de Biënnale van Venetië in 2023 nam Yasmin deel aan de inaugurele Biennale College Architettura. Haar meest recente werk over gemeenschapsorganisaties in Addis Abeba en Nairobi richt zich op het vergroten van de zichtbaarheid van alledaagse herstel- en zorgwerkzaamheden in de stad via mainstream-vertogen, om op die manier een basis te creëren waarop men zich een alternatief kan voorstellen.
de mentoren
Fatima Bintou Rassoul SY is curator, cultuurbeoefenaar en programmadirecteur bij RAW Material Company, een centrum in Dakar voor kunst, kennis en samenleving dat de waardering en groei van artistieke en intellectuele creativiteit in Afrika wil stimuleren. Samen met haar collega’s stelt Fatima hier tentoonstellingen en discursieve programma's en publicaties samen, waaronder educatieve programma's en internationale samenwerkingen. Fatima is afgestudeerd in Exhibition Sciences & Techniques aan de Université Paris I Panthéon-Sorbonne. Voordat ze bij de RAW Family kwam, werkte ze in Parijs en Dakar een aantal jaar als gastvrouw en cultureel bemiddelaar voor zowel privé als openbare instellingen. Haar werk is gepubliceerd in Oh! AfricArt: 52 Contemporary African Artists (2021) en in publicaties zoals Version 6, Something We Africans Got #10; SWAG high profiles #2 & #3. Fatima is sterk geïnteresseerd in de Afrikaanse diaspora en de manier waarop lokale gemeenschappen deze verhalen belichamen.
Ola Hassanain focust zich op de subtiele politiek van ruimte, ofwel hoe gebouwde ruimtes het geweld van overheidsorganisaties versterken, en hoe dit proces op zijn beurt een gebouwde omgeving creëert die het leven van de mensen die erin wonen weerspiegelt en reguleert.
Haar meest recente werk verkent het idee van ‘ruimte als discours’ en de manier waarop het begrip ruimte politieke en milieuvraagstukken omvat. In haar werkt ontwikkelt ze een ruimtelijk vocabulaire dat volgt hoe breuken die door ‘politieke gebeurtenissen’ worden veroorzaakt, het mogelijk maken om naar nieuwe soorten ecologieën te streven. Ola’s ontwikkeling van een kritische ruimtelijke praktijk is deels gebaseerd op haar post-academische opleiding, waaronder een Rijksakademie Residency, BAK fellowship 2017-2018, en docentschap aan onder andere de HKU Hogeschool voor de Kunsten Utrecht en het Sandberg Instituut.
Khensani de Klerk is onderzoeker en ontwerper op het gebied van architectuur en afkomstig uit Johannesburg. Ze concentreert zich op intersectionaliteit, stelt (narratieven over) de gebouwde omgeving ter discussie en verbeeldt mogelijkheden om deze in ethisch sociaal en ecologisch opzicht te verduurzamen. Ze is de oprichter van Matri-Archi(tecture), een collectief en netwerk gericht op ruimtelijk onderwijs in Afrika en het versterken van de positie van Afrikaanse vrouwen.
Haar recente onderzoek aan de Universiteit van Cambridge was gericht op typologieën van veilige ruimte met als doel gendergerelateerd geweld in steden te verminderen. Door haar multidisciplinaire aanpak vindt Khensani educatieve waarde in ruimtelijke, geschreven en auditieve verkenningen waarbij het vertellen van verhalen centraal staat als cruciaal voor de ruimtelijke praktijk. Ze onderzoekt en doceert aan de leerstoel Affective Architectures met professor An Fonteyne aan de ETH Zürich in Zwitserland en werkt samen met de architectuurpraktijk Studio8Fold in Londen. Ze is gastvrouw van een podcast genaamd KONTEXT en redactielid van de Architectural Review in Londen. Ze werkt afwisselend in Zuid-Afrika en Zwitserland.
Hicham Bouzid, geboren in Tanger (Marokko), is cultuurwerker en onafhankelijk curator. Sinds 2010 werkt hij samen met verschillende kunst- en culturele instellingen in Marokko en daarbuiten. Na 3 jaar als boekhandelaar te hebben gewerkt bij Librairie Les Insolites in Tanger, verhuisde hij in 2013 naar Marrakech om zich aan te sluiten bij het team dat Le18, Derb El Ferrane opzette, een multidisciplinair cultureel Riad en kunstresidentie in de medina van Marrakech.
Bouzid is medeoprichter en artistiek directeur van Think Tanger, een cultureel platform dat de stedelijke ruimte en het sociale leven van Tanger verkent door middel van projecten in hedendaagse kunst, design, participatief onderzoek en stedelijke contexten, waaronder een studio voor visuele kunstproducties gebaseerd op drukwerk. Onlangs publiceerde hij MAKAN, een cultureel tijdschrift dat vragen over kunst, architectuur en urbanisme aan de orde stelt.
Zijn werk als curator omvat verschillende soorten media: tentoonstellingen, seminars, lezingen en podcasts, open studio’s, prints en boeken. Dit werk bestudeert de hedendaagse complexe dynamiek van Marokko, en dan met name het effect van het neoliberale beleid van de afgelopen 25 jaar op het stedelijke en sociale landschap
over het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie
Het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie is het Nederlandse cultuurfonds voor vormgeving, architectuur, digitale cultuur en de cross-overs daartussen. Het fonds financiert bijzondere en vernieuwende projecten, onderzoek en activiteiten van ontwerpers, makers en culturele instellingen in de creatieve industrie. Vanuit het programma Internationalisering stimuleert het fonds internationale uitwisseling en samenwerking met de Nederlandse creatieve industrie door middel van verschillende regelingen en open oproepen. Een specifiek onderdeel is het internationale programma Inclusive Cities and Societies through Design, waarin het fonds ontwerpkracht stimuleert rondom de Sustainable Developement Goals (11 en 16). Voor dit programmadeel richt het Stimuleringsfonds zich op (kennis)uitwisseling tussen de Nederlandse en de Afrikaanse creatieve industrie. Het Mentorship Building Beyond en de partnership met het Prins Claus Fonds zijn onderdeel van dit programma.
over het Prins Claus Fonds
Het Prins Claus Fonds ondersteunt al meer dan 25 jaar culturele en artistieke initiatieven in uitdagende omstandigheden. De missie van het Fonds is het steunen, verbinden en vieren van culturele organisaties en kunstenaars daar waar cultuur onder druk staat door uitreiken van de Prins Claus Prijzen: de Seed, Mentorship & Impact Awards. Het Fonds is een succesvolle en verbindende speler in kunst- en cultuursectoren wereldwijd, waarmee het kritische debatten mogelijk maakt en creatieve expressie stimuleert. Dankzij zijn jarenlange ervaring en autonomie wordt het Fonds gezien als een wereldleider in het ondersteunen van onafhankelijke en kwalitatief hoogstaande culturele initiatieven met een brede maatschappelijke impact.