Queer stemmen in de stripwereld

De beroemde Renaissance-kunstenaar Albrecht Dürer die na een onenightstand bezield zijn beroemde biddende handen op papier zet. Twee femboys die tijdens hun werk in een stripclub verwikkeld raken in een seksuele dynamiek van afstoten en aantrekken. Twee boezemvrienden die ontdekken dat ze meer voor elkaar voelen dan alleen vriendschap. De verhalen in de stripbundel Dit lichaam van ons zijn sexy, geestig, intiem en herkenbaar. Een lichaam hebben we immers allemaal. Hoewel in strips allerlei soorten lichamen voorkomen, zie je het queer lichaam niet of nauwelijks vertegenwoordigd. Met deze publicatie, ondersteund vanuit de Regeling Vormgeving, hopen de makers hier verandering in te brengen.

collectief

Acht tekenaars uit de queercommunity hebben meegewerkt aan het boek, dat is onderverdeeld in drie hoofdstukken: Hoofd, Torso en Benen. Hun samenwerking baseerden zij losjes op het zogeheten cadavre exquis, een creatieve techniek bedacht door de surrealisten waarbij elke kunstenaar een deel van een figuur tekent. Met de drie anatomische hoofdstukken als uitgangspunt kreeg het groepsproject structuur, terwijl de thematiek de makers volop creatieve vrijheid bood. Het collectieve karakter van het project werd verder versterkt doordat de tekenaars elkaar tweewekelijkse spraken en elkaars werk van feedback voorzagen. Dit droeg niet alleen bij aan ieders professionele ontwikkeling, maar legde ook het fundament voor wat inmiddels is uitgegroeid tot een collectief dat een eigen stempel drukt op de heteronormatieve stripwereld.

pulp

Geïnspireerd door de geschiedenis van de strip als pulp medium, maakt het collectief maatschappelijk geëngageerde beeldverhalen die tegelijkertijd plat, pulpy of pornografisch durven te zijn. Volgens initiatiefnemer en striptekenaar Guus Møystad hebben queer en pulp gemeen dat ze de mainstream bevragen. In het voorwoord schrijft hij: ‘Dat wij minder respectabele elementen durven te benadrukken als een sterkte van het medium (...) is direct geïnspireerd door onze queer gemeenschap. Een gemeenschap die erop staat dat wij deel van de maatschappij zijn en tegelijkertijd de seksualiteit, campness en speelse (gender)identiteiten viert die buiten de norm vallen.’

crowdfunding

En dat is niet de enige missie van het collectief. In een vakgebied waar 'exposure' nog te vaak als betaalmiddel wordt aangeboden, willen ze aandacht vragen voor een eerlijke vergoeding voor jonge makers. De subsidie uit de Regeling Vormgeving werd hoofdzakelijk besteed aan de honoraria van de tekenaars. Om het projectbudget verder aan te vullen startten ze een crowdfundingcampagne op de website van Voordekunst. Dat leverde niet alleen extra financiële middelen op, maar bleek ook een goede les voor de makers om zichzelf te positioneren binnen het vakgebied. Door hun artistieke visie te presenteren aan potentiële donateurs, werden ze zich bewuster van hun eigen signatuur en meerwaarde. Ook bouwden ze een waardevol netwerk op van geïnteresseerde volgers.

vervolg

De professionaliseringsslag van de crowdfundingcampagne opende nieuwe deuren, zoals een artist in residence-project op uitnodiging van kunstpodia Nieuwe Vide en kunstplatform 37PK bij DOC4 in Haarlem. Het collectief ontwikkelde hier een tentoonstelling en een publieksprogramma met workshops en een panelgesprek over het belang van eerlijke vergoeding in de stripwereld. Ook maakten de tekenaars tijdens de residentie-periode kennis met JongFems, een activistisch collectief van jonge makers tussen de 15 en 25 jaar. Die ontmoeting leidde weer tot een nieuwe samenwerking: workshops voor de jongste generatie (strip)makers.

stripdagen

Het openingsweekend van de tentoonstelling Dit lichaam exposed en het publieksprogramma maakten deel uit van de Stripdagen Haarlem. Tijdens dit jaarlijkse stripfestival kreeg de stripbundel een Small Press Award en was er aandacht van diverse media, waaronder de Volkskrant en Haarlems Dagblad. Het project was voor een aantal makers aanleiding om hun korte verhaal in de bundel uit te werken tot een op zichzelf staand beeldverhaal. Naast Isa Boorsma, Abe Borst, Guus Møystad en Indi Vos tekenden ook Dido Drachman, Valentijn Hamel, Saint Theophanu en Luwe mee aan Dit lichaam van ons. Leyla Ali maakte illustraties voor het omslag en de titelpagina’s, en Suuz de Leeuw (De Ambachtelijke Ontwerpers) verzorgde de vormgeving.