

Platforms voor ontwerpend leren – 11 projecten geselecteerd
In de derde editie van de Open Oproep Platforms voor ontwerpend leren zijn elf projecten geselecteerd. Het overkoepelende doel van de uiteenlopende initiatieven: kinderen en jongeren introduceren in de Nederlandse ontwerp- en maakcultuur.
20 januari 2025
aanleiding en algemene indruk
Met de Open Oproep Platforms voor ontwerpend leren willen het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie en het Fonds voor Cultuurparticipatie een impuls geven aan initiatieven die kinderen en jongeren wegwijs maken in de Nederlandse maak- en ontwerpcultuur. De oproep was specifiek gericht aan initiatieven die groepen betrekken voor wie de maak- en ontwerpcultuur niet vanzelfsprekend toegankelijk is.

De respons op de open oproep weerspiegelt de breedte van het werkveld. Waar sommige initiatieven zich richten op specifieke ontwerpdisciplines of technieken, kiezen andere voor een bredere benadering waarbij talentontwikkeling centraal staat. Opvallend is dat in verschillende aanvragen dezelfde namen en organisaties terugkomen, wat wijst op een hecht netwerk van initiatieven die bovendien vaak in dezelfde regio actief zijn. Volgens de adviescommissie die de aanvragen beoordeelde, vervult dit netwerk een belangrijke rol in het verbinden van professionele ontwerppraktijken met de interesses van kinderen en jongeren.
Wat volgens de commissie in veel voorstellen echter onderbelicht blijft, is hoe deze initiatieven zich verhouden tot elkaar en tot andere, bestaande organisaties en initiatieven. Om een sterkere brug te kunnen slaan tussen de professionele ontwerpwereld en de jongste groepen makers is meer inzicht nodig in hoe (regionale) netwerken functioneren en zich ontwikkelen. Met deze kennis kunnen hiaten in het aanbod makkelijker worden gesignaleerd en kan de regionale spreiding van initiatieven beter in kaart worden gebracht.
selectie
Enkele opvallende projecten uit de selectie:
Radical Data - Kreando Futuronan
In het Nederlands Caribisch gebied ontbreken laagdrempelige programma's die tieners kennis laten maken met design en digitale cultuur. Wanneer ze een creatieve carrière willen nastreven, moeten ze vaak de regio verlaten. Kreando Futuronan biedt deze jongeren de mogelijkheid om design en digitale cultuur te verkennen en toe te passen. Het jaarprogramma is gericht op de ontwikkeling van praktische vaardigheden om verhalen, zowel uit de eigen gemeenschap als ver daarbuiten, digitaal vorm te geven. Het jaarprogramma heeft twee stromen: Spark voor 12-18-jarigen, met praktische creatieve workshops die design en digitale cultuur introduceren, en Sustain voor 18-28-jarigen. De deelnemers van Sustain krijgen professionaliseringsworkshops en trainingen om zelf workshops te kunnen geven. Ook leren ze hoe ze hun creatieve initiatieven kunnen ontwikkelen tot duurzame organisaties, die kunnen bijdragen aan een bloeiend ecosysteem voor de volgende generatie Nederlands-Caribische ontwerpers en kunstenaars.
Stichting Tante Netty - Studio Woensel-West
Tante Netty zet zich in om jonge makers te begeleiden naar zelfredzaamheid in de beroepspraktijk. In 2023 startte Studio Woensel-West met als doel jongeren mee te nemen in creatief ondernemerschap. Het is een grassroots-programma en een collectief waar jongeren zich kunnen aansluiten en zich op eigen tempo kunnen ontwikkelen, zowel solo als in groepsverband. Met partners zoals het Van Abbemuseum en Dynamo Jeugdwerk is een kwalitatief programma opgezet met drie onderdelen: een workshop traject, open werkplaats avonden en een summer school. De organisatie betrekt makers vanuit alle mogelijke disciplines op basis van de ontwikkelbehoeften van de deelnemers, waaronder fotografie, videografie, schilderen, illustratie, keramiek en social design. Met Studio Woensel-West wil Tante Netty structureel bijdragen aan de maakcultuur voor jongeren in Eindhoven.

Leren in de Metropo(o)lder | Ontwerpen aan betrokkenheid en actief burgerschap van de nieuwe generatie - Cpunt | Podium voor Architectuur
Leren in de Metropo(o)lder (LIDM) verbindt jongeren vanuit architectuureducatie en ontwerpcultuur met grote ruimtelijke ontwerpopgaven. Het programma gaat uit van vier samenhangende doelstellingen. Allereerst jongeren eigenaarschap geven over hun leefomgeving door actieve betrokkenheid. Ten tweede opdrachtgevers verbinden aan ruimtelijke opgaven in de wijk. Daarnaast bouwt LIDM aan een netwerk van jonge professionals die als rolmodel fungeren. Tot slot worden alle vraagstukken interdisciplinair benaderd en opgelost. Er zijn tien vouchers beschikbaar voor lokale opdrachtgevers. Hiermee kunnen zij projecten opzetten die een brede groep jongeren interesseren voor hun leefomgeving. De projecten sluiten aan bij verschillende talenten en voorkeuren: van praktisch tot theoretisch, van technisch tot creatief, en van onderzoekend tot ontwerpend. Beoogd resultaat is dat deelnemende partners jongeren mede-eigenaar maken van lokale opgaven. Samen met opdrachtgevers en ontwerpers, verkennen jongeren de opgaven en hun talent, ontwerpen en presenteren ze deze uitkomsten aan opdrachtgevers, professionals, peers en hun bekenden. Op nationaal niveau presenteert LIDM de uitkomsten en deelt kennis met het netwerk.
Bekijk hier de hele selectie.
beoordeling
Om tot een selectie te komen zijn de voorstellen aan de hand van de volgende criteria beoordeeld:
- De opzet van het programma;
- De rol en kwaliteit van de betrokken ontwerpers en begeleiders;
- De toegankelijkheid van het programma;
- De positionering binnen de bestaande infrastructuur;
- De duurzaamheid van het programma
In deze derde editie van de oproep is voor het eerst nadrukkelijk rekening gehouden met een gelijkmatige verdeling van de initiatieven over de landsdelen van het Koninkrijk Nederland. Bij de selectie is gekeken naar de plek waar de activiteiten plaatsvinden en er is gestreefd naar minimaal één positief beoordeeld voorstel per regio (noord, midden, zuid, oost, west en het Caribisch gebied). Van de elf geselecteerde voorstellen hebben er twee een landelijke focus.
De beoordeling had de vorm van een tender: een aantal voorstellen is verkozen boven de andere. De adviescommissie die werd voorgezeten door Daniëlle Koelemij (sociaal cultureel ondernemer) bestond uit: Catelijne van Middelkoop (practor en research professor in ontwerponderwijs), Marwan Magroun (fotograaf en regisseur) en Biza Shalmashi (directeur-bestuurder Kleur in Cultuur).
cijfers
Uit de 23 beoordeelde aanvragen zijn 11 voorstellen geselecteerd, waarmee het toekenningspercentage op 48% uitkomt. Voor deze open oproep was een budget van € 750.000 beschikbaar.
vervolg
In 2025 lanceren het Stimuleringsfonds en het Fonds voor Cultuurparticipatie opnieuw een Open Oproep Platforms voor ontwerpend leren. Wil je hierover op de hoogte blijven? Houd dan onze website en nieuwsbrief in de gaten.
Beeld bovenaan: Rambler PRO Programma - Stichting Rambler Amsterdam