Architectuur – 17 projecten geselecteerd

26 april 2023

algemene indruk

Naast de opnieuw terugkerende overkoepelende thema’s, zoals huisvesting, duurzame materiaalontwikkeling, de toekomst van het Nederlandse landschap en de omgang met klimaatverandering in de stad, zijn er deze ronde ook een aantal interessante nieuwe onderwerpen te ontdekken. Een daarvan is de houding of benadering ten aanzien van de onzekere toekomst die voor ons ligt. Vanuit de noodzaak om onze leefwereld voor te bereiden op de ingrijpende gevolgen van het onvermijdelijke denken aanvragers in scenario’s. Wat is de rol van ontwerpers in die voorbereiding? Een ander terugkerend thema is de rol van materialiteit binnen de (interieur)architectuur. Van het nadenken over duurzaamheid en hergebruik binnen het interieur, de mogelijkheden voor het toepassen van duurzame materialen én systemen in de herbestemming van erfgoed tot de hyperfocus op de ontwikkeling en positie van kalkhennep als bouwmateriaal. Daarnaast wordt het belang van architectuurkritiek voor de verrijking en ontwikkeling van het vak in verschillende aanvragen benadrukt. Binnen deze projecten wordt de nadruk gelegd op het openen van het gesprek, het bieden van verschillende perspectieven en het betrekken van een breder publiek.

diversiteit en inclusie

De bijdrage aan diversiteit en inclusie binnen het vakgebied is een van de criteria waarop aanvragen worden beoordeeld. Als gevolg hiervan zien we dat aanvragers meer nadenken over de mogelijke benaderingswijze van diversiteit en inclusie binnen architectuurprojecten. Niet alleen het praten over, maar ook mét de doelgroep en de rol die taal speelt in het betrekken van stakeholders, wordt door steeds meer ontwerpers integraal opgepakt en onderdeel van de opzet. Daarnaast wordt de eigen rol bevraagd of worden collega’s uitgedaagd daarin meer stelling te nemen. Een mooi voorbeeld is het project Urban diversiTEENS van atelier urto waarin wordt gezocht naar de wijze waarop bepaalde gemarginaliseerde groepen de ruimte gebruiken of toe-eigenen, afwijkend van de originele gedachten over het gebruik. Het project laat zien dat er een opgave ligt voor ontwerpers om recht te doen aan de uiteenlopende behoeftes en wensen die afwijken van een bepaalde norm waarvoor doorgaans meer wordt ontworpen.

selectie

Het beschikbare budget van € 350.000 was niet toereikend om alle 33 positief beoordeelde aanvragen te honoreren. De adviescommissie heeft daarom moeten prioriteren. De procedure die hierbij is gehanteerd, staat omschreven in de Regeling Architectuur. Na prioritering zijn 16 positief beoordeelde projecten buiten de selectie gevallen.

Enkele opvallende projecten uit de selectie van deze ronde zijn:

Violette Schönberger – Paradijs van imperfectie
Volgens Violette Schönberger vragen opgaven als woningnood, de inrichting van publieke ruimte en mobiliteit om een integrale benadering waarin ontwerp en ruimtelijke kwaliteit centraal staan. Ondanks de urgentie van deze vraagstukken vindt Schönberger dat architectuur, als kritische discipline, in Nederland verder gemarginaliseerd raakt. De publicatie Paradijs van imperfectie vormt een tegengeluid voor de hedendaagse Nederlandse architectuurkritiek en bestaat uit essays die een kritisch perspectief bieden op de toekomst van de stad vanuit vier thematische invalshoeken: de geplande stad, de bestuurde stad, de geleefde stad en de verstilde stad. De publicatie bestaat uit een thematisch geordende selectie van 38 columns uit de 60 columns die Schönberger de afgelopen jaren publiceerde via fromscratch.work, architectenweb.nl en volkskrant.nl.

Werkstatt – Bildung: Opzoek naar een nieuwe ecologische esthetiek
Werkstatt denkt dat de omslag naar een biobased bouwcultuur alleen lukt als mensen worden meegenomen in een verbeelding van de toekomst. Werkstatt zoekt daarom naar een nieuwe ecologische esthetiek. Dit dient als opmaat naar een jaarlijks terugkerend platform voor experiment en debat, waarbij 1:1 ontwerpen en materiaalonderzoek de drijvende kracht is. Werkstatt onderzoekt met een expositie, lezing en debat, residency en experiment met studenten en professionals in Zuid-Limburg hoe het materiaal kalkhennep op poëtische wijze gestalte kan worden geven.

Kunsthal Rotterdam – MIND EXPANDERS
De tentoonstelling MIND EXPANDERS laat een selectie zien van het werk van het activistische architectencollectief Haus-Rucker-Co. Al sinds de jaren zestig van de vorige eeuw heeft dit collectief zich ten doel gesteld om met hun utopisch en technologisch vernieuwende architecturale concepten een algemeen bewustzijn ten aanzien van de openbare ruimte te creëren en hiermee de samenleving te veranderen. Haus-Rucker-Co bevroeg, via zogenaamde happenings en met behulp van vernieuwende experimenten, verschillende maatschappelijke uitdagingen en beoogde hiermee de wereld te verbeteren. In het eerste gedeelte van de tentoonstelling zijn verschillende experimenten te zien. Het tweede gedeelte bestaat uit de reproductie van de installatie Giant Billiard. In het derde gedeelte wordt er een filmexperiment getoond waarin het gedachtegoed van Haus-Rucker-Co wordt vertaald naar de Rotterdamse omgeving. MIND EXPANDERS is van 29 april tot en met 3 september 2023 te zien in de Kunsthal in Rotterdam. Bij de tentoonstelling zijn een educatie- en publieksprogramma ontwikkeld voor zowel het algemene publiek als studenten en professionals.

Klik hier voor alle geselecteerde projecten in Architectuur in 2023.

cijfers

Van de 63 in behandeling genomen subsidieverzoeken zijn er 17 gehonoreerd. Het honoreringspercentage komt daarmee op 27 procent.

De sluitingsdatum van de eerstvolgende ronde Architectuur is 10 augustus 2023. Als je in deze ronde een aanvraag wil doen voor een startsubsidie, gebruik dan het Projectcanvas startsubsidie. Dit canvas is met ingang van 2023 bij wijze van pilot bij de Regeling Architectuur geïntroduceerd. Het doel hiervan is de drempel voor het aanvragen van startsubsidies te verlagen en de doorontwikkeling richting reguliere projectsubsidieaanvragen te bevorderen.

Foto bovenaan: COHABITATION STRATEGIES