Non Native Native: ‘De boodschap die we afgeven is activistisch, maar dat zijn we niet expliciet’

3 juni 2021

We spreken met Belle Phromchanya en Darunee Terdtoontaveedej. Beiden verruilden Azië voor Europa in verband met studie en zijn hierin niet uniek. De ervaring was geen onverdeeld succes. Geconfronteerd met stereotiepe verwachtingen en vooroordelen ervaarden ze weinig ruimte voor uitwisseling over onderwerpen die hen werkelijk bezighielden. Darunee: ‘In die tijd waren de meeste mentoren op de afdeling wit en cis-man. Er werd aangenomen dat je als Aziaat een kenner en representant bent van Japans ontwerp dat hier hoog staat aangeschreven. Of er werd gedacht dat je je wel zal vereenzelvigen met het werk van Ai Wei Wei, terwijl dit inmiddels best achterhaald is, om een paar van de vele voorbeelden te geven.’ Belle vult aan: ‘Er wordt bijvoorbeeld ook verondersteld dat ik veel van Indonesië zou weten omdat ik uit Thailand kom. De kans is echter groot dat de gemiddelde Nederlander veel meer van dit land weet.’ Darunee: ‘Zo divers als Europeanen zijn, zo divers zijn Aziaten natuurlijk ook.’

platform

Ruimte om dit bespreekbaar te maken, was er zeker een paar jaar geleden nauwelijks. Dat is de reden dat ze Non Native Native begonnen. Als cultureel platform organiseerden ze de afgelopen jaren tentoonstellingen, lezingen en rondetafelgesprekken gericht op het Aziatische creatieve landschap in Nederland. Het huidige tijdgewricht, waarin veel aandacht is voor diversiteit en inclusie, Black Lives Matter opkwam, maar bijvoorbeeld ook racisme jegens Aziaten is toegenomen, heeft het platform activistischer gemaakt dan bedoeld. Darunee: ‘We vinden het belangrijk om aandacht te vragen voor onze zaak, maar willen zeker niet concurreren met andere even urgente onderwerpen. De boodschap die we afgeven is activistisch, maar dat zijn we niet expliciet.’

internationaal

In 2019 ontdekten ze dat hun platform niet op zich stond en kwamen ze in contact met de Berlijnse collectieven sōydivision en un.thai.tled, beide met een groot bereik en levensvatbaar businessmodel. Ze hielden contact om ervaringen uit te wisselen en van elkaar te leren. De samenwerking wordt nu bestendigd in het project Non Native Native Fair, een hybride evenement van 26 juni tot 2 juli 2021 dat Aziatische creatieven met verschillende achtergronden en disciplines samenbrengt om hun werk en producten te presenteren. Sōydivision en un.thai.tled cureren de Berlijnse inbreng.

fair

Non Native Native Fair is een gelaagd project dat gericht is op het vertellen van alternatieve verhalen. Het doel is te reflecteren op wat het betekent om Aziaat te zijn in de wereld van nu en de problematiek van de Aziatische diaspora zichtbaar te maken. Tegelijkertijd onderzoekt het project de waarde van arbeid. Darunee: ‘Een eerlijke beloning is voor creatieven vaak een uitdaging. We willen onze deelnemers daarom vragen om de prijs van hun eigen arbeid te bepalen, onder hun eigen voorwaarden.’ Om deelnemers te werven werd een open call uitgeschreven. Belle: ‘Er bleek veel interesse te zijn, ook buiten de creatieve industrie en buiten Nederland. Daarom zijn we opgeschaald. Het onderstreept de urgentie van het onderwerp.’ De fair bestaat uit twee delen: de markt waar uiteenlopende producten variërend in prijs van één tot duizend euro online worden verkocht, en een onlineprogramma waarin de deelnemers zichzelf presenteren en dat interactieve live componenten bevat geïnspireerd op telewinkelkanalen, inclusief on-the-spot kortingscodes, inbelsessies en live chats.

deelnemers

De diversiteit van de bijna vijftig deelnemers is groot. In het oog springen bijvoorbeeld de projecten van Tja Ling Hu en die van Jing He en Qiaochu Guo. In Before I was born brengt illustrator Tja Ling Hu het verhaal in beeld over haar familie die emigreerde van China naar Nederland en waarvan zij door de gesloten Chinese cultuur en de taalbarrière tussen haar en haar oudere familieleden weinig weet. Tja Ling Hu wil anderen inkijk geven in het verhaal achter haar familie maar ook achter anderen met een soortgelijke ervaring. Op die manier wil ze meer herkenning en begrip creëren voor de Chinese gemeenschap. Jing He en Qiaochu Guo maken voor Non Native Native Fair een videoproject waarin zij het Nederlandse inburgeringsexamen deconstrueren. Hierin is wel aandacht voor relatief futiele zaken als hoe moet je je gedragen als je wordt uitgenodigd voor een etentje en hoe je een ambulance moet bellen. Maar het gaat totaal voorbij aan hoe je als immigrant omgaat met de vijandigheid en het racisme waar velen mee te maken krijgen.

experiment

In welke mate het experiment zal slagen is spannend, maar er zijn al verschillende hobbels genomen. In covid-tijd was het bijvoorbeeld een uitdaging om online goede communicatie en de open call op te zetten, maar beide zijn gelukt. Een uitdaging is ook de schaal van het evenement, dat groter is dan alle voorgaande initiatieven van Non Native Native. Spannend is nu nog of een breder publiek buiten het voorspelbare bereik zal worden aangesproken en vooral of de boodschap zal overkomen. Belle: ‘Begrijpt het publiek ook de knipoog en de elementen waarmee we spelen? Het zou kunnen dat dat niet zo is, maar feit zal wel zijn dat we een zaadje planten dat wellicht later uitgroeit tot begrip.’