Nieuwe woonconcepten voor dak- en thuisloze jongeren – 3 projecten geselecteerd

22 april 2021

Doel van de Open Oproep Nieuwe woonconcepten voor dak- en thuisloze jongeren is samenwerkingen tot stand te brengen tussen ontwerpteams, jongeren, gemeenten en hun lokale partners waardoor zij samen kunnen werken aan integrale oplossingen voor de problematiek waarmee dak- en thuisloze jongeren kampen. Op basis van vooraf gestelde criteria zijn de aanvragen voor de tweede fase van deze open oproep beoordeeld door strateeg en oprichter van And the people Joris Kramer, onderzoeker bij DRIFT Frank van Steenbergen en coördinator van jongerenplatform U 2B heard! Linda Zengerink. Zij waren positief over de doorontwikkeling van de vervolgplannen. De ontwerpteams blijken tijdens de eerste fase aansluiting te hebben gevonden bij een of meerdere gemeenten. Opvallend is dat dit meestal grote steden betrof. Positief is ook dat de teams naast gemeenten andere relevante partners wisten te betrekken zoals jeugdhulporganisaties of woningcoöperaties.

selectie
De projecten die nu een tweede fase in gaan zijn Terug naar eigenwaarde van Garage 2020, Huishonger van Joes+Manon en Volwaardige participatie van TAAK. De projecten worden in de vervolgfase elk ondersteund met € 25.000.

In samenwerking met architecten Askan Hashemkhani en Patrick Roegiers ontwikkelde Garage 2020 een duurzaam woonconcept dat de dak- en thuisloze jongeren ondersteunt in de overgangsperiode van jeugdhulp naar zelfstandigheid. In de eerste fase verrichtte het team onderzoek naar de belevingswereld van de doelgroep. Hieruit bleek dat de jongeren naast afstand tot hun situatie ook het gevoel van rust en eigenwaarde binnen hun eigen woon- en leefruimte missen. Samen met jeugdhulporganisaties CARDEA en ENVER de Even Weg App wordt daarom in de tweede fase een app ontwikkeld die activiteiten biedt die de jongeren helpen een paar dagen afstand te nemen tot hun situatie. Daarnaast onderzoekt het team samen met de gemeente Leiden de ruimtelijke mogelijkheden om de rust en eigenwaarde van de jongeren te vergroten binnen de directe woon- en leefruimte.

Met Huishonger benadrukt social designstudio Joes+Manon dat een dak boven je hoofd een primaire levensbehoefte is. In de eerste fase van het traject onderzocht het ontwerpbureau samen met de gemeente Amsterdam, woningcorporatie Rochdale en de welzijnsorganisatie De Regenboog Groep de mogelijkheden voor tijdelijk huisvesting van dak- en thuisloze jongeren op diverse braakliggende terreinen in Amsterdam. Dit heeft geleid tot vijf toekomstscenario's, ofwel vijf 'huishongerpakketten'. In de vervolgfase werkt het team het pakket De Kleurrijke Festivalmix uit tot een breed gedragen voorstel voor een tijdelijk 'dorp' op een stuk grond in Amsterdam. Hiervoor wordt met de bestaande partners en externe experts eerst een sluitende businesscase ontwikkeld. Vervolgens worden de (woon-)wensen van de beoogde bewoners onderzocht. Om draagkracht in de buurt te creëren en stigmatisering van de jongeren tegen te gaan worden ook omwonenden bij het project betrokken.

Hulpverlening bij dak- en thuisloze jongeren is volgens TAAK vaak gericht op efficiëntie, procesbewaking en controle op de naleving van regelgeving. De menselijke maat lijkt daarbij uit het zicht te raken. Samen met Building Conversation, architect Patrick Roegiers en kunstenaar Maria Barnas doet TAAK onderzoek naar een integrale aanpak, waarin zowel aspecten van systeemdenken als de menselijke maat worden meegenomen. Met dit project wil het team een basis leggen voor een duurzame verandering in het taalgebruik rondom dak- en thuisloosheid. Belangrijk uitgangspunt daarbij is te voorkomen dat jonge thuislozen worden gestigmatiseerd als dakloos. Het team voert hiervoor in samenwerking met vijf verschillende gemeenten een reeks gesprekken met alle betrokkenen op dit onderwerp. Tijdens de gesprekken, die starten in de gemeente Den Haag, wordt de gebruikelijke taal rondom dak- en thuisloosheid aan de hand van dialogical art en taalanalyse onderzocht. De gesprekken worden in kaart gebracht en vastgelegd in de vorm van een publicatie.

achtergrond
Het ministerie van VWS lanceerde in maart 2019 het Actieprogramma Dak- en Thuisloze Jongeren. Als onderdeel van dit programma worden in veertien pilotgemeenten lokale jongeren op basis van hun persoonlijke behoeften ondersteund in het vinden van woonruimte. Met betrekking tot deze pilots stimuleert het Stimuleringsfonds via de Open Oproep Nieuwe woonconcepten dak- en thuisloze jongeren de inzet van ontwerpkracht en de samenwerking tussen ontwerpers en de pilotgemeenten om tot structurele ontwerpoplossingen te komen. De projecten die binnen deze open oproep worden ondersteund hebben vaak een co-creatieve benadering en zijn ook uitdrukkelijk gericht op het betrekken van de jongeren zelf. Met de ondersteuning van deze projecten biedt het fonds de mogelijkheid om deze kwetsbare doelgroep met een meestal zeer cultureel diverse achtergrond op nieuwe manieren te bereiken en te helpen.