Luuc Sonke: ‘Gebouwen worden nog steeds ontworpen met vooraf bepaalde functies’

vervagende grenzen

‘Ik zoek naar een antwoord op wat ik beschouw als het ruimtelijke vraagstuk van de eenentwintigste eeuw,’ zegt architect Luuc Sonke. En dat is: hoe kunnen we ruimtes ontwerpen die gebruikers uitdagen tot flexibel gebruik, in aansluiting op het hedendaagse leven? Dat leven is door de voortschrijdende digitalisering steeds ‘vloeibaarder’ geworden. Grenzen tussen publiek en privé, werk en vrije tijd vervagen. Zoom haalt de buitenwereld in huis, de keukentafel wordt een bureau. En tegelijkertijd zitten mensen met laptops in het café waar ze vroeger kwamen om hun vrienden te ontmoeten en worden intieme gesprekken zonder gêne gevoerd in de bus of trein.

vooraf bepaalde functies

Terwijl de wereld zich steeds meer ontworstelt aan de vaste structuren van werk, kerk en relaties, blijft de gebouwde omgeving daarbij achter. De maatschappij is veel veranderlijker dan de architectuur waarmee we ons omgeven. Sonke onderzoekt die discrepantie en wil de kloof graag dichten. ‘Gebouwen worden nog steeds ontworpen met vooraf bepaalde functies. Oké, we hebben tegenwoordig open keukens, maar architecten tekenen nog steeds slaapkamers en een woonkamer in een plattegrond. Hebben we die definities nog wel nodig?’

flexibele leefruimte

Zijn onderzoek ligt in het verlengde van zijn afstudeerproject aan de Academie van Bouwkunst Amsterdam. Het heet Liquid Life, naar een boek van socioloog Zygmunt Baumann over het constant veranderende leven. Sonke ging bij vijftien huishoudens op bezoek om in kaart te brengen hoe gebruikers met hun privéruimte omgaan. Hij interviewde bewoners, tekende plattegronden, noteerde zijn observaties en begon op basis daarvan nieuwe modellen te maken. Maquettes die spelen met een ‘vrije indeling’; je weet niet goed waar de ene ruimte eindigt en de andere begint en ook de functie is nog niet bepaald. In plaats van wanden met deuren dagen halve wandjes en hoogteverschillen in plafond en vloer de gebruikers uit tot een flexibel gebruik.

voortgang onderzoek

Het afgelopen jaar heeft Sonke steeds meer lagen aan zijn onderzoek toegevoegd. Hij maakt nu bijvoorbeeld ook 3D-scans van binnen- en buitenlocaties om mee te experimenteren. Stukjes van onze leefruimte die hij losweekt van de context door er stukken vanaf te halen in de virtuele wereld. Een soort open kijkdozen die hij intuïtief maakt, en die gaandeweg een plek in het onderzoek krijgen. ‘Ik gebruik zo’n 3D-scan nu voor het ontwerp van een tapijt met de texturen en kleuren van een publieke plek; dat is weer een andere manier om het publieke domein in de privésfeer te brengen.’ Interessante vondsten gedurende het traject worden gedocumenteerd op Sonkes website. Hier vind je geen portfolio zoals je op een architectensite zou verwachten, maar een verslag van een ontdekkingsreis door de vloeibare ruimte.

Tekst: Willemijn de Jonge