Architectuur – 14 projecten geselecteerd

In de derde ronde Architectuur van 2022 zijn 14 voorstellen geselecteerd. Het beschikbare budget was helaas niet toereikend om alle positief beoordeelde aanvragen te honoreren. Maarten Tas, coördinator Regeling Architectuur, reflecteert op de ronde.

algemene indruk

De voorstellen die voor deze ronde zijn ingediend vertegenwoordigen een breed scala aan onderwerpen en projectenvormen. Veel grote actuele maatschappelijke opgaven zijn daarin vertegenwoordigd. Van onderzoeken naar woonvormen en verdichting, nieuwe woon-werkvormen, omgaan met de gevolgen van klimaatverandering, circulaire bouwmethoden, het betrekken van meer diverse groepen mensen in het ontwerpproces, tot het nadenken over de digitale toekomst en de rol die architectuur daarin speelt.

selectie

Het beschikbare budget van € 280.100 was niet toereikend om alle 25 positief beoordeelde aanvragen te honoreren. De adviescommissie heeft daarom moeten prioriteren. De procedure die hierbij is gehanteerd, staat omschreven in de Regeling Architectuur. Na prioritering zijn 11 projecten buiten de selectie gevallen. Enkele opvallende projecten uit de selectie van deze ronde zijn:

Urban sport Architecture in het publieke domein – OFMAA (foto bovenaan)
Urban sports zijn volgens Guido Schuurman en Arun Jansen niet meer weg te denken uit onze maatschappij. De architecten merken op dat binnen de bestaande literatuur over het ontstaan van deze sporten nauwelijks aandacht is voor de impact van urban sports-plekken op de openbare ruimte. Doel van dit project is om tot een ruimtelijke visie te komen voor een betere integratie van urban sports in de openbare ruimte van de toekomst. In de startfase wordt voorbereidend onderzoek gedaan, waarin ruimtelijke analyses worden gemaakt van bestaande skateboardplekken. Daarnaast worden interviews gehouden met gebruikers, beleidsmakers, ontwerpers en uitvoerders. De hieruit voortvloeiende visie wordt getoetst in een aantal met gebruikers ontwikkelde casestudies. Het onderzoek dient als basis voor een publicatie over de impact van urban sports op de openbare ruimte in Nederland en een visie op een integrale inpassing daarvan om zo te komen tot een hogere kwaliteit van de openbare ruimte. Schuurman en Jansen werken voor dit project samen met onder andere skateboardexperts Michael Groenewegen (directeur indoor skatepark Amsterdam NDSM) en Rich Holland (Floda31). Verder zijn ook Rob Rouleaux (fotografie), Maud van Rossum (grafische vormgeving) en Nienke Jansen (redactie) betrokken.

Beeld: Studio Hanna Prinssen

A Dutch Fire Scape – Studio Hanna Prinssen
Door de veranderingen in het klimaat wordt het risico op natuurbranden in Nederland steeds groter. Hanna Prinssen ziet dat we als land zijn ingericht om ons tegen water te beschermen, maar vraagt zich af of we ook voorbereid zijn op lange periodes van droogte en de daarbij komende natuurbranden. Met dit project doet Studio Hanna Prinssen ontwerpend onderzoek naar mogelijke aanpassingen in het kustgebied om te leren leven met vuur. Het project bestaat uit een uitgebreide landschappelijke analyse van het kustlandschap op verschillende schaalniveaus. De analyse wordt uitgevoerd op basis van wandelingen, kaartenstudie en een historische analyse. Dit zal leiden tot een strategisch ontwerp om het kustgebied van Nederland natuurbrandveilig in te richten en weerbaar te maken voor langere periodes van droogte. Dit wordt samengevat in een rapport en door middel van een presentatie en een video gedeeld met de verschillende belanghebbende partijen. Vanuit het vooronderzoek is de stichting NH Bos betrokken. Andere betrokken partners zijn Jelmer Dam (NIPV) en de VU Amsterdam.

Beeld: Valiz

Smooth City – Valiz
Architectuurcriticus en auteur René Boer en ontwerper Kees de Klein werken samen met uitgeverij Valiz aan een publicatie over de smooth city. Dit begrip verwijst naar het gepolijste en controleerbare stedelijke landschap dat wereldwijd in opkomst is; van pleinen en stadsdelen tot gated communities. Deze ontwikkeling beantwoordt aan de behoefte naar een veilige, functionele en schone omgeving, maar heeft volgens de auteurs ook een negatief effect op het sociale, economische en culturele functioneren van de stad. Zo is er minder ruimte voor onverwachte ontmoetingen, afwijkende leefvormen en armere bewoners. Deze ontwikkeling is problematisch, omdat dit het democratische karakter en emancipatoire potentieel van de stad ondergraaft. De publicatie geeft duiding aan het onderwerp, zorgt voor een theoretisch kader en agendering. Rond de verschijning van het boek worden diverse thematische activiteiten georganiseerd om zowel experts als een breed publiek te informeren en hen te laten reflecteren op hoe zij zich tot dit fenomeen verhouden.

Beeld: Ahmed Batman

The Chidori – Ahmed Batman
Met het project The Chidori gaat ontwerper Ahmed Batman op zoek naar de ideale woonruimte die uitgaat van polyvalentie, tijdelijkheid en gemeenschapszin. Om antwoord te geven op verschillende ecologische en ruimtelijke uitdagingen heeft Batman een vernieuwend woonconcept ontwikkeld: de Chidori Studio. De studio is volgens de Japanse houtverbindingstechniek Chidori ontworpen als tijdelijk bouwwerk en is zelfvoorzienend: aan de hand van een off-grid-systeem genereert de gebruiker zelf energie en is daarmee onafhankelijk van het gas- en elektriciteitsnetwerk. Ahmed Batman wil leerlingen en studenten van verschillende soorten onderwijs en buurtbewoners in Amsterdam Nieuw-West samenbrengen om deze studio te bouwen. Na de realisatie wordt de studio tijdens een testfase getoetst door verschillende experts en belanghebbenden. Doel van het project is om via workshops in co-creatie op een creatieve en sociale manier een vernieuwend perspectief op wonen aan te wakkeren. Het project bestaat uit drie fases: ontwerpend onderzoek, proefwonen en kennisdeling. De betrokken samenwerkingspartners zijn onder andere Buurtwerkplaats Noorderhof, Montessori Lyceum Oostpoort, Land Art Delft, The Beach (Garage Notweg) en INESPO.

Beeld: Studio Pınar Balat

Hersteld en verdicht – Studio Pınar Balat
In veel naoorlogse wijken zijn sloop-nieuwbouwprojecten aan de gang. Dit zijn vaak top-down ontwikkelde stadsvernieuwingsplannen die de toekomst van bestaande bewoners en de sociale veerkracht in de wijk negeren. Samen met Igor Sladoljev wil Pınar Balat een ontwerpend onderzoeksproject opstellen om een alternatief proces te ontwikkelen voor het rechtvaardig vernieuwen en verdichten van kwetsbare wijken. Bewoners worden centraal gesteld in het ontwerpproces. Gebaseerd op democratische co-creatiesessies ontwikkelen Pınar Balat en Igor Sladoljev een toolbox van stedenbouwkundige interventies waarmee een visie wordt opgesteld voor het herstellen en verdichten van het desbetreffende gebied. Daarnaast maakt het team een digital twin en een film met als doel te zorgen voor inclusieve verbeelding en communicatie van de visie en het proces.

Klik hier voor alle geselecteerde projecten in Architectuur in 2022.

cijfers

Van de 44 in behandeling genomen subsidieverzoeken zijn er 14 gehonoreerd. Het honoreringspercentage komt daarmee op 32 procent. De sluitingsdatum van de laatste ronde Architectuur van 2022 was 13 oktober. De sluitingsdata voor volgend jaar zijn: 19 januari 2023, 20 april 2023, 10 augustus 2023 en 12 oktober 2023.
De eerste ronde van 2023 is al geopend voor aanvragen.