Tips voor internationale samenwerking

Hoe verstevig je internationale samenwerkingsverbanden en werk je op gelijke voet samen? En hoe meet je de impact van je project in complexe contexten? Op vrijdag 12 april deelden in Mono Rotterdam de 28 teams die momenteel geselecteerd zijn voor het 'Inclusive Cities and Societies' programma van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie de inzichten en lessen die ze op dit gebied opgedaan hebben.

De teams waren geselecteerd na de eerste en tweede open oproep voor Turkije, Rusland, Egypte en Marokko. Alle 28 projecten zijn gericht op het opbouwen van nieuwe relaties tussen straatcultuur, identiteit en de openbare ruimte, en tussen stad en platteland. Elf teams zijn vorig jaar aan hun project begonnen, terwijl de resterende teams, geselecteerd bij de tweede open oproep, onlangs begonnen zijn aan de eerste preresearchfase. Het doel van de sessie was om van elkaar te leren, om meer te weten te komen over de effecten en impact en om ervaringen te delen met betrekking tot de internationale projecten en samenwerking.

leerzame workshop
Samen met Phil Compernolle, adviseur op het gebied van strategie en impact, organiseerde het Fonds een workshop in het kader van het impact framework dat is ontwikkeld voor het gehele, vier jaar durende programma. In vier groepen (één per land) deelden en bespraken de teams de uitdagingen die ze tot dusver zijn tegengekomen, hoe ze daarmee zijn omgegaan en wat ze achteraf anders gedaan zouden hebben. Om het gesprek te stimuleren was er van tevoren een korte partnerschapsenquête verstuurd aan alle Nederlandse en belangrijke lokale partners. Tevens werd een aantal belangrijke lokale partners voorgesteld in een korte video.

aanbevelingen voor internationale samenwerkingsverbanden
Meer dan 75% van de teams die genoemd worden in de partnerschapsenquête zijn van plan de samenwerking in de toekomst voort te zetten. De hoofdredenen voor samenwerking voor zowel Nederlandse als internationale partners betreffen het leren van elkaar en het behalen van projectresultaten. De genoemde uitdagingen hebben duidelijk te maken met de typische problemen van een langeafstandsrelatie. Bijvoorbeeld: omgaan met problemen bij de (grenzen en tijdzones overschrijdende) communicatie, cultuur (de notie van tijd of de betekenis van dingen) en time management (agenda's op elkaar afstemmen). Verder werd de samenwerking met andere aandeelhouders een uitdaging genoemd. Maar de teams wisselden ook een aantal praktische oplossingen en aanbevelingen uit voor het opbouwen van een succesvolle, op vertrouwen gebaseerde internationale samenwerking.

Nu volgt een korte samenvatting en 9 tips voor internationale samenwerking die de teams gaven:
1. Neem de tijd om partners te leren kennen en vertrouwen op te bouwen
Verdiep je in de diversiteit van je partners en probeer ervoor te zorgen dat het resultaat van het project wederzijdse ervaringen oplevert. Vertrouwen en een goede persoonlijke band tussen de kernleden in beide landen zijn cruciaal. Bijvoorbeeld, in situaties waar gesprekken in een andere taal plaatsvinden die niet direct in het Engels vertaald kunnen worden, en het elkaar vrij laten om op een manier te werken die in de context past.

2. Ken de plaatselijke context
Om succesvol te zijn moet een samenwerking authentiek zijn. Dus niet het knippen-plakken van 'Nederlandse' oplossingen, maar werken op een manier die 'specifiek voor de lokale situatie' is. Wees voorbereid op vertragingen en onverwachte veranderingen in het traject en zorg altijd voor een plan B (of zelfs plan C). In Marokko bijvoorbeeld is 'insjallah' het sleutelwoord. Wees duidelijk, maar ook flexibel, en vertrouw je lokale partner.

3. Betrek anderen erbij
Focus op de constructieve vermogens in het land waar je werkt, in plaats van je kennis te exporteren. Werk vanaf het allereerste begin van het project samen tijdens elke fase van de ontwikkeling. En zoek de juiste communicatiepartner, zodat je er een verhaal van kan maken.

4. Bezoek
Wederzijds bezoek is cruciaal om kennis te nemen van de lokale context en eerdere projecten van beide partners.

5. Luister
Leer te luisteren naar en onafhankelijk advies in te winnen van een goed ingevoerde inwoner. De manier waarop projecten geformuleerd worden kan al veel vooroordelen en machtsverhoudingen blootleggen. Onderschat culturele verschillen in communicatie niet. Het kost tijd om elkaar te leren begrijpen.

6. Communiceer voortdurend
Communiceer veelvuldig en open met je partners. Het versterken van samenwerkingsverbanden gedijt bij constante actie. In deze context is een informele manier van communiceren vaak het waardevolst: gebruik WhatsApp, bel op of communiceer via social media in plaats van via e-mail.

7. Wees duidelijk, transparant en realistisch
Formuleer heldere richtlijnen en geef vrijheid/vertrouwen binnen die grenzen. Bepaal eerst de basis (billijkheid, rollen) en zorg dat het prettig is om partners te zijn. En wees op financieel gebied realistisch (en flexibel).

8. Wees geduldig en blijf voor langere tijd betrokken
Het hoeft niet perfect te zijn, want dat is het niet, maar maak het zinvol door de manier waarop je werkt en de dingen die je tot stand brengt. Zorg ervoor, voor zover relevant, dat het project na je vertrek voortgezet kan worden. Langdurige betrokkenheid is essentieel, omdat maatschappelijke (of structurele) veranderingen tijd vergen.

9. Reflecteer op impact
Reflectie op de resultaten van het project geeft alle deelnemers de kans ervan te leren: van het goede (succesverhalen) en het slechte (leerzame fiasco's). Het interessantste verhaal is hoe je het project aangepast hebt om het tot een succes te maken. Wees ambitieus, maar realistisch, en kijk naar datgene waarop je zelf invloed had (welk effect had het project op de doelgroepen, naast alle andere invloeden).